نشانه های خودکشی در نوجوانان و راه های پیشگیری از آن
نشانه های خودکشی در نوجوانان و جوانان
مقاله زیر را که مطلبی مهم و ارزشمند پیرامون نشانه های هشدار دهنده در نوجوانان خودکشی گرا و راه های پیشگیری از خودکشی می باشد را به تمام افراد جامعه ، والدین ، معلمان و مشاوران مدارس ، اساتید دانشگاه ها و تمام کسانی که با قشر جوان و نوجوان سروکار دارند توصیه می شود چرا که شاید با اطلاع از اینکه گاهی به راحتی می توان از خودکشی یک نفر با حمایت عاطفی از او جلوگیری کرد بتوانیم با انتشار این مطلب در فضای مجازی از مرگ یک انسان پیشگیری کنیم و زندگی مجدد را به او هدیه دهیم.
مهمترین عامل خودکشی در نوجوانان و جوانان جهان
مهمترین عامل خودکشی در نوجوانان و جوانان جهان، افسردگی و اختلالات روحی و روانی است، زیرا تنها در این شرایط است که یک انسان هیچ راه حلی برای فرار از آلام و دردهای عاطفی خود پیدا نمیکند.
انجمن روان پزشکی آمریکا (2005) از افسردگی، سوء مصرف الکل یا داروهای مخدر، رفتارهای خشونت آمیز و اقدام به خودکشی قبلی به عنوان قویترین عوامل خودکشی نام برده است.
تشخیص و اقدام به درمان زودهنگام اختلالات روانی و سوء مصرف مواد مؤثرترین راه های پیشگیری از خودکشی و رفتارهای خودکشی گرایانه هستند. اعضای جامعه، متخصصان سلامت روانی، کارکنان مدارس، همسالان و والدین نقش عمدهای را در پیشگیری از خودکشی نوجوانان بازی میکنند.
نشانههای هشدار دهنده خودکشی در نوجوانان
1- افسردگی
نشانه های افسردگی بالینی عبارتند از: احساس ناامیدی، بی ارزشی، درماندگی، بیخوابی یا پرخوابی، کاهش علاقه یا احساس لذت به فعالیتهای لذتبخش پیشین، بیاشتهایی یا پراشتهایی، حضور موضوعات مربوط به مرگ در آثار هنری، شعر و یا گفتگوهای معمول. ( آکادمی روان پزشکی کودکان و نوجوانان آمریکا، 2001)
2- اقدامات قبلی خودکشی
از میان هر 5 نفری که خودکشی میکنند، 4 نفر دست کم یک بار پیش از این دست به خودکشی زدهاند و فقدانهای قابل ملاحظه و با اهمیت را تجربه کردهاند. قطع رابطه با دوستان و نزدیکان، از دست دادن جایگاه و منزلت، مرگ یا آسیب جسمی میتواند مؤثر باشد. (آندرا شِیوِر، 1990)
3- نقشه خودکشی
داشتن نقشه مشخص، قصد جدیتری را میرساند. (آندرا شِیوِر، 1990)
4- دارایی های خود را بخشیدن
تنظیم وصیتنامه و بخشیدن داراییهایی که برای فرد محبوب بودهاند. (ابراهیمی، 1385)
5- رفتار کلامی
صحبت کردن در مورد خودکشی: این صحبت میتواند به صورت مستقیم صورت بگیرد مانند «من خودم را خواهم کشت» یا به صورت غیرمستقیم از قصد خود صحبت میکند مانند «من به یک سفر طولانی خواهم رفت» یا «من میخواهم بروم بخوابم و دیگر بیدار نشوم». (ابراهیمی، 1385)
6- تغییرات عاطفی و رفتاری همبسته با خودکشی
نشانههایی مانند ناامیدی، احساس بیارزشی، کنارهگیری، اضطراب، خستگی، تحریکپذیری، بیزاری از خود، آسیب زدن به خود یا دیگران از تغییرات عاطفی و رفتاری هستند. (ابراهیمی، 1385)
نشانههای هشدار دهنده دیگر خودکشی شامل موارد زیر میباشد:
- تغییر در عادات خواب و خوردن
- غفلت از ظاهر شخصی
- افزایش شکایتهای جسمانی که اغلب با پریشانی احساسی همراه است
- به دشواری تمرکز کردن
- عدم واکنش نسبت به تحسین و ستایش (نظام سلامتی ویرجینیا، 2003)
هر کودک یا نوجوانی که افکار خودکشی را بیان میکند، باید فوراً ارزیابی شود. علامت های هشدار دهنده خودکشی (افکار، احساسات یا رفتار) ممکن است به مشکلات روانی یا عوارض جسمانی شباهت داشته باشد. برای تشخیص این مسئله باید با روانپزشک ،روانشناس یا مشاور خانواده مشورت کرد.
راه های پیشگیری از خودکشی
- تشخیص اولیه و زودرس و کمک کردن به افراد در معرض خطر همراه با تعدیل عوامل اجتماعی مساعدت کننده.
- شناسایی بیماران در معرض خطر زیاد. بسیاری از کسانی که دست به خودکشی میزنند مدت کمی قبل از اقدام به خودکشی با پزشک خود تماس میگیرند و تعدادی مبتلا به اختلال روانی یا اعتیاد به الکل میباشند.
- حمایت از افرادی که در معرض خطر خودکشی هستند.
- از میان برداشتن راه های موجود برای خودکشی.
- آموزش در مورد کسانی که در سنین نوجوانی به سر میبرند، لازم است که آموزشهایی در مورد خطرات استفاده زیاد از دارو و راههای مناسب چگونگی مواجهه با مشکلات عاطفی ترتیب داد. (ابراهیمی، 1385)
ادوین اشنایدمن(1918) که پدر جنبش پیشگیری از خودکشی در ایالات متحده محسوب میشود، گفته است: «من اعتقاد دارم شخصی که دست به خودکشی میزند، اسکلت روانی خویش را در گنجه عاطفی مصیبت دیده باقی میگذارد، یعنی بازماندگان خویش را به مقابله با بسیاری از احساسهای منفی محکوم میکند و آنان را به افکاری دائمی درباره نقش واقعی یا احتمالیشان در پیش انداختن خودکشی او و یا غفلت از خنثی کردن آن گرفتار میسازد. این میتواند باری گران باشد.»
رویکرد کلی اشنایدمن در پیشگیری از خودکشی دارای سه مؤلفه است: کاهش درد روانی شدید، از بین بردن بن بستها و نقاط کور از طریق گسترش دیدگاه محدود بیمار با استفاده از جایگزین کردن راه حلهای دیگر به جای تداوم رنج و احساس پوچی و تشویق بیمار به انصراف حتی جزئی از رفتار خود تخریبی. (ترجمه مهرداد فیروزبخت،1378)
سه نیاز فردی که می خواهد خودکشی کند
سه نیاز روانی نقش بسیار مهمی در خودکشی دارند و شناخت این سه نیاز برای پیشگیری از خودکشی مهم میباشند:
1- نیاز به کمک: احساس نیاز به کمک و همدردی دیگران برای رفع نیازهای خود، توجه، محبت دیگران، جلب حمایت دیگران و نیاز به کمک یعنی چشیدن عشق و محبت دیگران. نیاز به کمک ناشی از احتیاج داشتن به یک حامی همدل، قابل اعتماد، اهل مراقبت و مهربان است.
2- نیاز به احترام: جلب حمایت و تحسین افراد بالادست، تشویق شدن، جلب مدح و ستایش دیگران، الگوبرداری و سرمشق قرار دادن دیگران می باشد.
3- نیاز به مراقبت و رسیدگی: ارضای نیازها و حوائج توسط دیگری، جلب کمک و حمایتهای دیگران است. (اشنایدمن، 1918)
اعضای جامعه، متخصصان سلامت روانی، کارکنان ، معلمان و مشاوران مدارس، همسالان و والدین نقش عمدهای را در پیشگیری از خودکشی نوجوانان بازی میکنند. معلمان نقش مهمی را در پیشگیری از خودکشی بازی میکنند، چون بیشترین زمان را با دانش آموزان میگذرانند. (پیتر جِی. لوری، 1985)
نویسنده : راضیه ایزدی فرد ، کارشناس مشاوره روان شناسی
منابع:
اشنایدمن، ادوین. (1918). مترجم: فیروزبخت، مهرداد. (1378). ذهن خودکشیگرا ( روان شناسی خودکشی) تهران: انتشارات شناخت. چاپ اول
ابراهیمی، محمدرضا. (1385). خودکشی. ص 15-12، ص 20 و 24
مهکام مجله اینترنتی آموزش خانواده ، مشاوره روانشناسی