"> ویژگی ها و خصوصیات مشاور از دیدگاه اسلام - مهکام
مشاوره آنلاین مهکام

ویژگی ها و خصوصیات مشاور از دیدگاه اسلام

ویژگی ها و خصوصیات مشاور از دیدگاه اسلام

ویژگی ها و خصوصیات مشاور از دیدگاه اسلام

ویژگی ها و خصوصیات مشاور

 با بررسی احادیث نقل شده از نبی اکرم (ص) و ائمه اطهار (ع) در مورد مشخصات و ویژگی های لازم برای مشاوران، می توان خصوصیات مشاور را به دو دسته تقسیم کرد:

الف – خصوصیاتی و ویژگی هایی که مشاور باید دارا باشد.
ب – کسانی که باید از آنان در مشاوره احتراز کرد.

الف – خصوصیاتی و ویژگی هایی که مشاور باید دارا باشد :

1- عاقل، آزاد، متدین، صمیمی، و رازدار

امام صادق (ع):

«ان المشوره لاتکون الا بحدودها فمن عرفها بحدودهاو الا کانت مضرتها علی المستشیر اکثر من منفعتها له.»

فاولها: ان یکون اللذی یشاور غافلاً.

و الثانیه: ان یکون حرا متدینا.

والثالثه: ان یکون صدیقا مواخیا

و الرابعه، ان تطلعه علی سرک فیکون علمه به کعلمک بنفسک ثم یستر ذالک و یکتمه.

فانه اذا کان عاقلا انتفعت بمشورته و اذا کان حرا متدینا جهد نفسه فی النصیحه لک و اذا کان صدیقامواخیا کتم سرک اذااطلعته علی سرک و اذا اطلعته علی سرک فکان علمه به کعلمک تمت المشوره و کملت النصیحه»

همانا شایسته نیست مشورت جز یا رعایت حدودش، انجام می شود؛ زیرا در غیر این صورت ضرر آن برای مشورت کننده بیش از منفعتش خواهد بود. این ضوابط به این قرارند: اولاً مشاور باید عاقل باشد. ثانیاً آزاد و متدین باشد. ثالثاً دوست صمیمی باشد. رابعاً همین که بر سر تو آگاهی یافت و علم و آگاهی او به تو، همانند خودت شد، آن را پوشیده و مکتوم نگه دارد. پس همانا عاقل باشد، از مشاورتش سود می بری و اگر آزاده و متدین باشد، تمامی تلاش خود را برای خیرخواهی تو به کار خواهد بست و اگر دوست صمیمی باشد، سر تو را که براو آشکار ساخته ای، فاش نخواهد کرد و زمانی که او را بر سر خویش آگاه ساخته باشی و آگاهی او نسبت به مسأله توشده باشد. در این حالت مشورت تمام می شود و خیرخواهی (نصیحت) به کمال خود می‌رسد.

پیشنهاد مطالعه:  مراجع واقعی چه کسی است ؟ مشاوره برای دیگری

(محاسن ص 602؛ مکار الاخلاق ریال ص 171؛ وسائل، 8/426؛ بحارالانوار، 75/1025 و 91/253)

2-دارای علم و تخصص

نبی اکرم (ص):

«شاورو العلماء الصالحین»

نبی اکرم (ص): با دانشمندان صالح مشورت کنید . (تفسیر تستری ص 28)

3- صاحبنظر (ذوالرأی)

نبی اکرم (ص):

«الحرام مشاوره ذوی الرای واتباعهم»

دور اندیشی، در مشورت با صاحبنظران و پیروی کردن از آنها است. (بحارالانوار، 75/100)

4- خردمندان ژرف نگر و حقیقت بین (ذوالالباب)

امام علی (ع):

«من شاور ذوی الالباب دل علی الصواب»

آنکس که با صاحبان خرد خالص مشورت کند، به راه درست راهنمایی شود. (ارشاد، 142)

5- تجربه و شیوخیت

امام علی (ع):

«رای الشیخ احب الی من جلد الغلام.»

نزد من، رأی و اندیشه پیرمرد سالخورده، از تندی و چابکی جوان کم سال، محبوبتر است.      (غرر ودرر، 36/34)

«رأی الرجل علی قدر تجربیه»

نظر مرد، به مقدار تجربه او بستگی دارد.         (غررودرر، 36/43)

6- تقوی

نبی اکر م (ص):

«شاوروالمتقین الذین یوثرون الاخره علی الدنیا ویوثرون علی انفسهم فی امورکم.»

با پرهیزگارانی که آخرت را بر دنیا و کارهای شما را برکار خودشان ترجیح می دهند مشورت کنید.                                    (تفسیر تستری، ص28)

7-امانتداری

نبی اکر م (ص):

«المستشار مؤتمن فان شاء اشار وان شاء سکت فان اشار فلیشر بما لو نزل به فعله.»

کسی که با وی مشورت کنند امانتدار است، اگر خواهد رأی دهد و اگر خواهد خاموش ماند، و اگر رأی داد، همان گوید که اگر خود او بود، می کرد. (نهج الفصاحه، 3094)

ب- کسانی که باید از آنان در مشاوره احتراز کرد:

1- احمق

امام صادق (ع):

«واما الاحمق فانه لایشیر علیک بخیر و لا یرجی لصرف السوء عنک وربما اراد منفعتک فضرک.»

پیشنهاد مطالعه:  قدرت شنوندگی مشاور رمز موفقیت مشاوره

اما احمق، همانا او نتواند تورا به خیری رهنمون شود و نه بدی را از تو دور تواند کرد؛ او چه بسا منفعت تو را در نظر دارد، اما زیان می رساند.  (کافی، 2/639)

2- بخیل، ترسو و حریص

امام علی (ع):

«ولا تدخلن فی مشورتک بخیلا یعدل بک عن الفضل، و یعدک الفقر، و لا جبانا یضعفک عن الامور و لا حریصاً یرین لک الشرة بالجور فان البخل و الجین و الحرص غرائز شتی یجمعها سوء الظن باالله.»

و در مشورت خود، بخیل را راه مده که تو را از نیکی و بخشش باز می دارد و از بی چیزی و درویشی می ترساند، و نه بی دل و ترسو را که تو را از (اقدام در) کارهاسست می گرداند؛ و نه حریص را که از بسیاری حرص؛ ستمگری را در نظرت جلوه می بخشد، زیرا بخل و ترس و حرص، طبیعت های گوناگونی هستند که بدگمانی به خدا، آنها را گردهم می آورد! (منشأ این خوی ها بدگمانی به خدا است وبدگمان به خدا، او را نمی شناسد.)(نهج البلاغه فیض، ص 998)

امام علی (ع):

«لاتشرکن فی مشورتک حریصاً یهون علیک الشر و یزین لک الشره.»

شخص آزمند را در کار شور خویش شریک مساز، زیرا که او زشتی را برای تو آسان وانمود می کندو آزمندی را برایت می آراید.(غرر و درر، 8/201)

3- زنانی که به کمال عقلی نرسیده اند

امام علی (ع):

«ایاک و مشاوره النساء الا من جربت بکمال عقل فان رأیهن الی الامن و عزمهن الی و هن.»

بر حذر باش از مشورت با زنان، مگر کسی که به پختگی عقل او را تجربه کرده باشی همانا نظرایشان به نارسایی،(زود قضاوت کردن) گرایش دارد و تصمیم آنها به سستی و ضعف.

پیشنهاد مطالعه:  تکنیک مشاهده-اصول و روش های مشاهده-تعبیر و تفسیر مشاهدات

(بحارالانوار، 103/4253، از کنزالفوائد)

4- دروغگو

امام علی (ع):

«لا تسشیر الکذب فانه کالسراب یقرب علیک البعید و یبعد علیک القریب».

با دروغگو مشورت نکن، زیرا که او مانند سراب است: دور را به تو نزدیک و نزدیک را دور می سازد.                                   (غرر و درر، 85/199)

5- دوست جاهل

امام علی (ع):

«مشاوره الجاهل المشفق خطر، جهل المشیر هلاک المستشیر.»

مشورت با دوست جاهل خطر است؛ نادانی مشورت دهنده باعث هلاک مشورت گیرنده می شود.                          (غرر، 6/46 و 3/367)

6- لجوج

امام علی (ع):

«اللجوج لا رای له. »

لجوج را نظری نیست.                                           (غرر و درر، 937/1)

7- برده و سفله

امام علی (ع):

«فلا تستشر العبد و السفله فی امرک فانک ان ائتمنتهم خانوک و ان حدثوک کذبوک و ان نکبت خذلوک و ان و عدوک موعد الم یصدقوک»

از برده ی (دیگری) و آدم پست در کارت نظر خواهی ومشورت نکن. تو اگر آنها را بر این کار امین شماری، بر تو خیانت کنندو اگر سخنی بر توگویند دروغ می گویند و اگر برآنها در کاری تکیه و اعتماد کنی، خوارت سازند و اگر وقت و زمانی به تو وعده دهند، خلاف نمایند.

(علل الشرایع، 2/245، بحار، 75/99)

8- کسی که در مشاوره مورد قبول مراجع نباشد

امام صادق (ع):

«و لا تشاور من لا یصدقه عقلک و ان کان مشهوراً بالعقل و الورع.»

با کسی که عقلت او را تصدیق نمی کند مشورت نکن، گر چه به عقل و خویشتن داری مشهور باشد.                (بحار، 75/103)

9- کسی که در زمینه ی مسأله مورد مشاوره، اطلاعات لازم را ندارد

امام علی (ع):

«ولا تشاورن فی امرک من یجهل»

با کسی که نادان در کار تو است، مشورت مکن.  (غرر ودرر، 85/55)

 بازگشت به فهرست کلی اصول و فنون راهنمایی و مشاوره

مهکام مجله اینترنتی آموزش خانواده سبز ایرانی

about

مطالب مفید

مدیریت وب سایت مهکام ، مجله اینترنتی آموزش خانواده را آقای حسن رامشینی به عهده دارند . ایشان در کنار مشاوره روانشناسی با جمعی دیگر از بهترین روانشناسان و مشاوران کشور به طور ضمنی به غنای این وب سایت کمک می کنند تا بتوانند مهکام را تبدیل به مرجعی برای رفع مشکلات و مسائل مربوط به روان انسانها نمایند.

×