"> فهرست مطابقه یا چک لیست چیست ؟ - مهکام
مشاوره آنلاین مهکام

فهرست مطابقه یا چک لیست چیست ؟

www.mehcom.com-فهرست مطابقه یا چک لیست چیست ؟

www.mehcom.com-فهرست مطابقه یا چک لیست چیست ؟

فهرست مطابقه (چک لیست ) چیست ؟

 یکی از فنون شناخت افراد، فهرست مطابقه هاست.در فهرست مطابقه، فهرستی از ویژگیهای رفتاری، در اختیار فرد گذاشته و آرزوی خواسته می شود آنها را یکی یکی بررسی کند و به یکی از دو صورت زیر عمل کند:

1-در کنار هر یک از ویژگی های رفتاری که در وی وجود دارد علامت بزند.

2-در مورد هر یک از ویژگی های رفتاری، وجود یا عدم وجود آن را در خود، با زدن علامت (+) یا (-) مشخص کنید.

در فهرست مطابقه، فرد تنها به بررسی رفتارهای مطرح شده و علامت زدن می پردازد. در حالی که در پرسشنامه، شرح حال نویسی و واقعه نویسی، معمولاً پاسخ را به هر نحو که بخواهد می نویسد.

فهرست مطابقه، به صورت های مختلفی تنظیم می شود. در یک نوع آن، تمام شخصیت دانش آموز مورد توجه قرار می گیردومطالب عنوان شده به جنبه های مختلف شخصیت مربوطند. در این صورت مسائل مربوط به یک جنبه شخصیت، در یک بخش و جدا از قسمت های دیگر ذکر نمی شود. بلکه کلیه ٔ مطالب به صورت نامرتب و بدون نظم معین و علایم مشخص کننده برای تکمیل به دانش آموز داد ه می شود. بدیهی است که تهیه کننده ٔ فهرست مطابقه خود باید در نظر داشته باشدکه کدام شماره های این فهرست، به کدام جنبه از شخصیت فرد مورد سؤال مربوط می شود تا بتواند در هنگام تعبیر و تفسیر، با طبقه بندی کردن موارد مربوط به یک ویژگی همراه با هم، وضع دانش آموز را از جهات مختلف مورد بررسی قرار دهد و مثلاً نتیجه گیری کند که دانش آموز از نظر سازش اجتماعی یا اعتماد به نفس و… دارای کمبود یا مشکلاتی است. در نوع دیگر فهرست مطابقه، فقط یک جنبه از شخصیت دانش آموز، نظیر اتکا به نفس یا قدرت تصمیم گیری مورد نظر است. در این صورت طبقه بندی شماره های مرتبط با هم لزومی ندارد.

فهرست مطابقه، را معمولاً خود دانش آموز تکمیل می کند ویکی از فواید آن این است که دانش‌ آموز، برای پاسخگویی به مسائل طرح شده، به «خودشناسی»می رسد و در این زمینه، از رشد و تکامل برخوردارمی شود.

فهرست مطابقه علاوه بر را هنمایی، در سایر امور مربوط به تعلیم و تربیت نیز به کار می رود، از جمله می توان با تهیه ٔ فهرست های مطابقه مناسب، برنامه و کار معلم یا امور فیزیکی مدرسه را ارزیابی کرد یا در گردش های علمی و بازدید از مؤسسات مختلف، دانش آموزان را وادار ساخت که بر اساس فهرست مطابقه ٔ تهیه شده، اطلاعات لازم را کسب کنند و به تنظیم فهرست مطابقه بپردازد.در این مورد لازم است قبلاً مدرسه، مقدمات بازدید معلم یا مشاور مدرسه را از موسسات فراهم سازد و فهرست اطلاعات لازم را تهیه کند و آن را قبل از بازدید از محل مورد نظردر اختیار دانش آموزان بگذارد. بدیهی است چون دانش آموزان باید در جریان بازدید یا بعد از پایان آن، فهرست مطابقه را تنظیم کنند برای کسب اطاعات خواسته شده کوشش و دقت لازم را به خرج خواهند داد. استفاده از فهرست مطابقه‌(چک لیست) نه تنها درتعلیم و تربیت و امور روانی، بلکه در صنعت و امور دیگر نیز به تدریج رواج می یابد. لازم به یادآوری است که فهرست مطابقه الزاماً به وسیله ٔ دانش آموز پاسخ داده نمی شود، بلکه در بسیاری از موارد، فهرست مطابقه را کسان دیگری که روی فرد مورد نظر، شناخت دارند تکمیل می کنند.

پیشنهاد مطالعه:  روش های مشاوره از نظر اجرا ( مستقیم، غیرمستقیم و انتخابی)

اینک برای آشنایی خوانندگان با انواع مختلف فهرست مطابقه به ذکر چند نمونه می پردازیم:

یک نمونه فهرست مطابقه در مورد جنبه های مختلف شخصیت دانش آموز

(این چک لیست به وسیله دانش آموز پاسخ داده می شود).

نام دانش آموز                        نام خانوادگی           کلاس

مدرسه                                 تاریخ

 دانش آموز عزیز در صورتی که هر کدام از اخصایص و رفتارهای زیر در شما وجود دارد در داخل پرانتز علامت (×) بزنید:

1-( ) اگر کاری مشکل باشد؛ همچنان آن را ادامه می دهم.

2- ( )من در قبال کمک های خیلی کم دیگران، از آنها زیاد تشکر می کنم.

3-( )همکلاسی هایم به من علاقه مند هستند.

4-( ) من می توانم کارهایی را که دوست دارم انجام بدهم.

5- ( )گرفتن دوست تازه برای من آسان است.

6-( ) افرادفامیل مرا فردی موفق می دانند.

7-( ) مردم خیال می کنند که من دارای عقایدی عالی هستم.

8- ( ) دوستان من می خواهند که من با آنها باشم.

9-( )من در تنهایی یا درگروه احساس تنهایی نمی کنم.

10-( ) من از مصاحبت افراد فامیل در خانه لذت می برم.

11-( ) احساس می کنم که مدرسه ام، مدرسه ٔ دلخواهم است.

12-( ) فکر می کنم که بعضی افراد، شایسته ی تنبیه هستند.

13- ( ) من می توانم یک مهمانی سرد را رونق بدهم و گرم کنم.

14- ( ) ملاقات با دیگران و معرفی شدن به اشخاص جدید، برای من آسان است.

15-( ) من برای دیدن دوستانم به خانه ٔ آنها می روم.

16-( ) من از صحبت با دانش آموزان تازه وارد لذت می برم.

17-( ) احساس می کنم وقتی که با بچه ها بازی می کنم آنها خوشحال می شوند.

18-( ) لباسم را خودم انتخاب می کنم.

19- ( ) دوست دارم در مدرسه، با همکلاسان خود همکاری کنم.

20- ( ) با دوستان همسایه ٔ خود بازی می کنم.

پیشنهاد مطالعه:  مشاور یاد نمی دهد‌ ؛ مراجع یاد می گیرد

21-( ) قبل از وقت غذا خوردن، گرسنه نمی شوم.

22-( ) نسبت به دانش آموزان تازه وارد، رفتاری دوستانه دارم.

23-( ) احساس می کنم که بیشتر افراد، کارها را بهتر از من انجام نمی دهند.

24-( ) در موقع عصبانیت، لکنت زبان پیدا نمی کنم.

در چک لیست فوق، شماره های 1 و 14 (اتکا به خویش)، 3 و7 «درک ارزش خویش»، 4و 18 «آزادی شخصی»، 11و8 «احساس وابستگی»، 23 و 9 «تمایلات پس زده شده»، و24و21 «نشانه های عصبیت » دانش آموز را در موارد مورد نظر نشان می دهند و نمره ٔ حاصل از مجموع این ارقام «سازش شخصی» وی را نشان می دهد. چنین شماره های 2 و 22 «قالب های اجتماعی »، 13 و5 «مهارت های اجتماعی»، 12 و 17 «علایق ضد اجتماعی»، 6 و 10 «روابط خانوادگی»، 19 و 16«روابط مدرسه ای » و 15و20«روابط اجتماعی » دانش آموز را در موارد مذکور نشان می دهند و مجموع این ارقام، بیانگر«سازش اجتماعی» وی هستند.

اگر دانش آموز در هر دسته از ارقام فوق، موردی را علامت نزند یا اگر در مواردی که نشان دهنده ٔ سازشی شخصی یا اجتماعی است، موارد اندکی را علامت بزند، می توان حدس زد که در آن قسمت دارای کمبود است. چنانچه این موارد کمتر علامت زده شده، در شماره های مربوط به سازش شخصی باشد، او احتمالاً دارای مشکل سازش شخصی است و برعکس این حالت، در زمینه ی سازش اجتماعی، دارای مشکل است.

بدیهی است که در هر یک از زمینه های سازش شخصی و اجتماعی نیز باید به ارقامی که نشان دهنده ٔ خصوصیات مختلف تشکیل دهنده ٔ آن، نظیر «آزادی شخصی»یا «مهارت های اجتماعی» و غیره است، توجه کردو به تفسیر وضع دانش آموز در زمینه های مختلف اقدام کرد. البته امکان دارد چک لیست مذکور به علت کمی موارد طرح شده نتواند گویای چگونگی جنبه های مختلف دانش آموز نظیر «اتکا به خویش» و «روابط مدرسه ای » وی باشد. به همین دلیل، برای نشان دادن وضع دانش آموز، در هر یک از جنبه های فوق، باید به تهیه ٔ چک لیست جداگانه ای مبادرت شود که به علت اطاله ٔ کلام، این مهم به عهده ٔ خوانندگان گذاشته می شود.

یک نمونه فهرست مطابقه درمورد رفتار و خصوصیات دانش آموز

(این فهرست مطابقه به وسیله ٔ ولی دانش آموز تنظیم می شود.)

نام دانش آموز                        نام خانوادگی           کلاس

مدرسه                        تاریخ

لطفاً بر اساس مشاهدات خود، در پرانتزپهلوی هر یک از سؤال های زیر که در مورد فرزند شما صادق است. علامت (×) بگذارید:

( ) خیلی صحبت می کند.

( ) شوخ و خوش اخلاق است.

پیشنهاد مطالعه:  اهمیت خدمات راهنمایی و مشاوره چیست ؟

( ) اغلب اظهار کسالت و خستگی می کند.

( ) به آسانی ناراحت و رنجیده خاطر می شود.

( ) از انتقاد خوشش نمی آید.

( ) از غذا خوردن لذت می برد.

( ) ترجیح می دهد با بچه های بزرگتر از خودبازی و معاشرت کند.

( ) ترجیح می دهد با بچه های کوچکتر از خودبازی و معاشرت کند.

( ) بیش از حد ساکت و آرام است.

( ) به نظرات و خواسته های دیگران توجهی ندارد و آنچه را که دلخواه و مورد پسند خودش است انجام می دهد.

( ) بی حوصله است.

( ) کاری را که به عهده اش گذاشته باشند به اتمام می رساند.

( ) در انجام کارهایش بی دقت و عجول است.

( ) انتقاد صحیح وبجا را می پذیرد و از آن ناراحت نمی شود.

( ) بیشتر وقتش را صرف انجام تکالیف مدرسه می کند.

( ) نسبت به خوهران و برادرانش با مهربانی رفتار می کند.

( )  به خواهران و برادران کوچکتر از خود، در انجام تکالیف مدرسه و امور دیگر کمک می کند.

( ) ادب و نزاکت را رعایت می کند و به دقت به سخنان دیگران گوش فرا می دهد.

( )خواسته هایش منطبق با واقعیت و امکانات است.

( ) کنجکاو است و راجع به مطالبی که نمی داند زیاد سوال می کند.

( ) حس همکاری دارد ودر صورت لزوم، وظایفی را در خانه به عهده می گیرد.

( ) نسبت به معاشرت با خویشاوندانن بی علاقه است.

( ) در مشکلات از پدر ومادر خود کمک می خواهد.

( ) در انجام تکالیف مدرسه، از کسی کمکنمی خواهد و به تنهایی می تواند آنهار را انجام دهد.

( ) بد ون دلیل نظریرا نمی پذیرد.

( ) عصبانی و زودرنج است و با اهل خانه و همچنین دوستانش، بحث و مجادله می کند.

( ) با گذشت وصبور است و از تقصیر دیگران، زود می گذرد.

( ) دیگران را دوست می دارد و برای صفات خوب آنها ارزش قائل است.

( ) در مواقع لازم به همسایگان و دوستان خود کمک می کند.

( ) به تناسب توانایی خود، به مستمندان کمک می کند و به همدردی با آنها می پردازد.

( ) در اتخاذ هر نوع تصمیمی ولو اینکه خیلی جزئی و ساده باشدبه مشورت با پدر و مادر خودیا سایرین احتیاج دارد و متکی به کمک آنها است.

فهرست مطابقه ٔ فوق به وسیله ولی دانش آموز تکمیل می شود و تعبیر و تفسیر آن را به عهده خوانندگان می گذاریم.

لازم به تذکر است که همان طور که در سایر فنون راهنمایی گفته شد، تعبیر و تفسیر نباید با اخذ اطلاعات از یک منبع وبا کاربرد یکی از فنون راهنمایی صورت گیرد، بلکه تعبیروتفسیر اطلاعات راهنمایی باید به اتکای اطلاعات به دست آمده از منابع مختلف و کاربرد فنون متفاوتی از جمله فهرست مطابقه، و با احتیاط لازم صورت می گیرد.

بازگشت به فهرست اولیه اصول و فنون راهنمایی و مشاوره

مهکام مجله اینترنتی آموزش خانواده سبز ایرانی

about

مطالب مفید

مدیریت وب سایت مهکام ، مجله اینترنتی آموزش خانواده را آقای حسن رامشینی به عهده دارند . ایشان در کنار مشاوره روانشناسی با جمعی دیگر از بهترین روانشناسان و مشاوران کشور به طور ضمنی به غنای این وب سایت کمک می کنند تا بتوانند مهکام را تبدیل به مرجعی برای رفع مشکلات و مسائل مربوط به روان انسانها نمایند.

×