اصل پریماک Premack principle -بهترین و کارآمدترین روش تنبیه

اصل پریماک Premack principle -بهترین و کارآمدترین روش تنبیه برای تربیت اصولی و درست فرزندانمان-فرزندپروری موفق

روان‌شناس و پژوهشگر مشهور  آمریکایی دیوید پریماک، در نتیجه آزمایش‌‌‌‌‌‌‌‌های خود به این نتیجه مهم که در فرزندپروری بسیار کاربردی می باشد، دست پیدا کرد که هر پاسخ یا رفتاری که دارای فراوانی باشد می‌تواند به‌عنوان عامل تقویتی برای رفتاری که کمتر انجام می شود بکار رود.

برای مثال کودکی را که زیاد تلویزیون نگاه می کند در نظر بگیرید، می توانید برای افزایش یک رفتار دیگر مانند مشق نوشتن به کودک بگویید که موقعی می توانی تلویزیون تماشا کنی که تکالیفت را انجام داده باشی.

در اینجا تماشای تلویزیون برای کودک دارای فراوانی بالا است که می‌تواند به‌عنوان عامل تقویتی برای نوشتن مشق که دارای بسامد کمتری است به‌کار رود. این اصل را “قانون مادربزرگ” نیز نامیده‌اند که پاسخی وقوع پاسخی دیگر را در اختیار خود می‌گیرد.

پیشنهاد مطالعه:10 تکنیک مسئولیت پذیری کودکان در خانواده

می توان گفت که بهترین تکنیک تنبیه کودکان که امروزه در تمام دنیا مطرح است، «اصل پریماک» است، بنابراین اصل پریماک به معنی محروم کردن کودک از چیزی است که در طول روز از آن استفاده کرده و به آن وابسته است.

در هنگام استفاده از اصل پریماک، والدین باید بدانند که به طور مشخص کودک برای انجام رفتار خطای خود برای یک یا چند ساعت حق استفاده از تلویزیون، کامپیوتر یا تبلت را ندارد.

همچنین پدر و مادرها باید توجه کنند که، در آن یک یا چند ساعت هم قرار نیست شخصیت کودک را خرد کنیم بلکه تنها اجازه استفاده از آن وسیله خاص را ندارد، اما والدین همچنان تمامی رفتارهای مثبت خود را با کودک انجام داده و وظایف پدر و مادری خود را نیز به نحو احسن به انجام می‌رسانند.

پیشنهاد مطالعه:وقتی که همسرم در حال تنبیه کردن فرزندم هست باید چکار کنم ؟

اصل پریماک حقیقتی ساده و موثر

اصل پریماک، انجام کارهای خوشایند توسط فرزند را در قبال انجام کارهای ناخوشایند توسط او شکل می دهد و عملی می نماید.

فرزندی را تصور کنید که اتاقش نامرتب و بهم ریخته است و به تذکرات والدین توجهی ندارد، می خواهیم با به کارگیری اصل پریماک اتاق او را مرتب و منظم ببینیم.

این روش یک مبارزه عاشقانه است و نیازمند صبر و عدم عصبانیت می باشد، به فرزند می گوییم:

«اگر اتاقت رو مرتب کردی میتونی برنامه مورد علاقه ات رو که ساعت پنج پخش می شه ببینی و گرنه نمی تونی، خودت میدونی مامان».

جمله «خودت میدونی» نه به هدف تهدید یا تحکم که به لحاظ ایجاد احساس اختیار در فرزند بکار می رود.

هر چه عشق ورزی های والدین به فرزندان کامل تر و اصولی تر بوده باشد حصول نتیجه دلخواه والدین نیز سریع تر خواهد بود و فرزند سریع تر مشغول انجام تکلیف محوله خواهد شد.

باید از زمانی که حکم را صادر می کنیم تا زمان اجرای آن مانند دوستی که به دوستش تقلب می رساند عمل کنیم و در مقام دوست در کنار او باشیم نه در مقابل او.

به فرزند می گوییم:

«مامان ساعت چهار و نیم شده وقت زیادی تا ساعت ۵ باقی نمونده ها!، می خوای یک قسمت اتاق رو من جمع کنم و بقیه اش رو خودت جمع کنی؟!» مانند دوستی که تقلب می رساند عمل می کنیم.

پیشنهاد مطالعه:نتیجه یک تحقیق در زمینه تنبیه بدنی کودکان

اما اگر ساعت ۵ شد و فرزند در حالی که اتاق را مرتب نکرده بود و کنترل تلویزیون در دست جلوی تلویزیون ایستاده بود، باید کاملا آرام باشیم، به کنار فرزند می رویم او را در آغوش می گیریم، می بوسیمش و می گوییم:

«مامان مگه بهت نگفتم اگر اتاقت رو جمع نکنی نمی تونی کارتون ببینی!» و کنترل را می گیریم و تلویزیون روشن شده را خاموش می کنیم.

اگر فرزند رفت و مشغول شد و حکم را اجرا کرد که هیچ( در هر مرحله از پریماک اگر عصبانی شویم قافیه را باخته ایم).

اما اگر کار را انجام نداد که ما بدترین حالت را در نظر می گیریم، فرزندی که داد و هوار راه انداخته است و حتی به ما مشت می کوبد و کنترل را می خواهد، دوباره همین رفتار فرزند را به پریماک می بریم و از روش پریماک برای پایان دادن به.

حوزه کودکی حوزه رفتار است و ما با رفتارهای خود باعث ایجاد کنش‌های مثبت و منفی در کودک می‌شویم.

در چنین شرایطی اگر کودکمان را تنبیه عاطفی نکرده و موجب بر هم‌ ریختگی حوزه روانی وی نشویم، بلکه تنها با استفاده از شیوه‌های صحیح تنبیه رفتارهای خطای آنان را بهبود و اصلاح کنیم، شاهد رشد کودک از جنبه‌های مختلف ذهنی و اجتماعی خواهیم بود.

اما اگر تنبیهات اشتباه و بد را در دستور کار خود قرار دهیم و با ناآگاهی تکنیک‌های غلط را به کار بگیریم باید بدانیم باعث ایجاد عقده‌های منفی متعدد در کودک شده که این عقده‌ها در بزرگسالی موجب بروز رفتارها و اختلالات متعدد در آنان خواهد شد.

منبع: فرزندپرتال