ارتباط تغذیه با خشم و پرخاشگری و بی حوصلگی

ارتباط تغذیه با خشم و پرخاشگری

همیشه وقتی که بدنبال علت خشم و پرخاشگری و بی حوصلگی می باشیم بیشتر بدنبال ریشه های روانی و اجتماعی این عارضه های رفتاری می گردیم در حالیکه از تاثیر تغذیه نامناسب و نادرست بر ایجاد و یا تشدید خشم و پرخاشگری غافل می مانیم. برای پیدا کردن ارتباط تغذیه با خشم و پرخاشگری ابتدا نظرات برخی از روانشناسان و کارشناسان تغذیه را برایتان فراهم آورده ایم و در مرحله بیشتر به مواد غذایی موثر بر عصبانیت و پرخاشگری می پردازیم :

سخنان متخصصان درباره ارتباط تغذیه و پرخاشگری :

 دکتر غلامعلی افروز ، رئیس سازمان روان شناسی و مشاوره کشور در گفت وگویی با فارس اظهار داشتند که :

ریشه اصلی پرخاشگری ، عصبانیت و بی حوصلگی کودکان در تغذیه نامناسب آن هاست. رشد طبیعی و بهنجار زیستی، ذهنی، حسی و حرکتی کودکان به طور جدی بستگی به کمیت و کیفیت تغذیه آنان در مراحل مختلف دارد از این رو تغذیه مطلوب و صحیح کودکان از اهمیت فوق العاده ای برخوردار است.

 دکتر ریحانه احمدزاده، متخصص تغذیه درباره تاثیر تغذیه ای مناسب و نامناسب بر روحیه و خلق و خوی کودکان به خراسان چنین گفتند :

در زمینه پرخاشگری باید به مهم ترین قضیه که کم خونی است، اشاره کنیم. در واقع کم خونی عمده ترین دلیل پرخاشگری کودکان است. توجه کنید زمانی که کودکی دچار کم خونی می شود خون رسانی نه فقط اعضای بدن بلکه مغز که مهم ترین قسمت بدن است دچار اختلال می شود. زمانی که خون به اندازه کافی به مغز نرسد اکسیژن و مواد غذایی هم به مغز نمی رسد و فرد دچار بی حوصلگی، پرخاشگری و حالات عصبی خواهد شد.

در بزرگسالان، فرد خودش می تواند آن را شناسایی و مدیریت کند اما بچه ها هنگامی که دچار کم خونی می شوند پرخاشگر، بی حوصله و کلافه هستند و این حالات علامت کم خونی است که والدین باید نسبت به آن هوشیار باشند.

از طرفی تصوری که بسیاری از مردم درباره کم خونی دارند این است که کم خونی یعنی فقر آهن؛ در صورتی که فقر آهن یکی از انواع کم خونی است.

در واقع ۴ نوع کم خونی متداول وجود دارد که شامل کمبود ویتامینB6، B12، کمبود اسیدفولیک و کمبود آهن می شود. به این ترتیب می بینید که ویتامین ها هم در عارضه کم خونی موثر هستند.

دکتر احمد زاده درباره تاثیر کمبود ویتامین B6 در کودکان می گوید:

کمبود این ویتامین باعث تحریک پذیری کودک، اختلال خواب، افسردگی، زخم های گوشه لب و دهان می شود. این ویتامین در فرآورده های تخمیری به وفور یافت می شود. همین طور در غلات و زرده تخم مرغ.

درباره ویتامین B12 باید گفت که به هنگام کمبود این ویتامین گلبول های قرمز بزرگ و تعداد گلبول های قرمز کم می شود و فرد دچار کم خونی خواهد شد. این ویتامین حیاتی را می توان از مصرف جگر، ماهی، تخم مرغ و گوشت دریافت کرد.

کمبود اسیدفولیک نیز همان گونه که گفتیم باعث کم خونی می شود در این حالت هموگلوبین که رنگدانه خون و حامل اکسیژن و مواد غذایی است، تشکیل نمی شود و به این ترتیب فرد دچار کم خونی می شود.

پس دیدید که کم خونی فقط به کمبود آهن مربوط نمی شود و ممکن است فردی آهن دریافتی خوبی داشته باشد اما به علت کمبود ویتامین های  B6 ،  B12 و اسیدفولیک نتواند آهن دریافتی را جذب کند. دریافت این ویتامین ها و اسید فولیک در واقع تضمینی برای جذب آهن مورد نیاز در بدن است.

درباره منبع اسیدفولیک هم خوب است ذکر کنیم که قارچ منبع بسیار خوب این ماده مغذی است منتهی به شرطی که خام مصرف شود زیرا قارچ پخته ۹۰درصد اسید فولیک خود را از دست می دهد. هم چنین سبزی های دارای برگ سبز، حبوب، زرده تخم مرغ و جگر و دل و قلوه منابع سرشار اسید فولیک می باشد.

کم خونی به علت فقرآهن هم همان طور که ذکر شد یک سری مشکلات رفتاری برای فرد به دنبال خواهد داشت، فقرآهن باعث خستگی عضلانی، کندذهنی، نداشتن تمرکز، کاهش فعالیت، عملکرد ضعیف، تحریک پذیری شدید در کودک می شود.

طبق تحقیقات مشخص شده کودکانی که کم خونی شدید دارند ،بیش از سایر همسالان خود از مدرسه غیبت می کنند و حتی فرار از مدرسه در این دسته از کودکان به مراتب بیشتر است.

به این ترتیب ریشه بسیاری از موارد پرخاشگری، کندذهنی و بی حوصلگی در کودکان را باید در شیوه تغذیه آن ها جست و تغذیه مطلوب و صحیح را جایگزین تغذیه ناکافی و نامطلوب کرد.این ویتامین ها به طور مستقیم بر کم شدن فعالیت مغز اثر می گذارد و این زمانی رخ می دهد که اکسیژن و ریزمغذی کافی به مغز نمی رسد.

در واقع فرد به علت کم خونی نمی تواند از توانمندی مغز خود به طور کامل استفاده کند و دچار بی حوصلگی، بی اشتهایی و علایمی که ذکر شد، می شود.

برگرفته از : روزنامه خراسان

امید توسلی کارشناس تغذیه به خبرگزاری پانا گفت :

تغذیه نامناسب که مشخصه های آن کمبود روی، آهن، ویتامین B و پروتئین است منجر به کاهش ضریب هوشی شده که بعدها به رفتارهای ضداجتماعی می انجامد.

این کارشناس تغذیه اظهار کرد: مطالعات انجام شده برروی هزار کودک طی 14سال در جزیره موریس(نزدیک اقیانوس هند) نشان داد که کودکان دچار سوء تغذیه در 8سالگی 41درصد بیشتر از کودکان با تغذیه کافی پرخاشگری می کردند.

وی افزود: همچنین میزان بزهکاری این کودکان در 11سالگی 10درصد افزایش نشان می داد و در 17سالگی 51درصد بیشتر، رفتار های ضد اجتماعی و خشن داشتند.

دکتر رضا عبدی ، کارشناس تغذیه در گفت‌وگو با ایسنا:

نخوردن صبحانه موجب پرخاشگری کودکان و اختلال در یادگیری آنها می‌شود چراکه وقتی هیچ انرژی و کالری‌ای برای سوزاندن در بدن وجود ندارد روی سیستم عصبی فرزندان تاثیر می‌گذارد و آنها را پرخاشگر می‌کند ضمن اینکه هیچ گاه مجالی برای یادگیری با شکم خالی برای کودکان وجود ندارد و تمرکز را کاهش می‌دهد.

سایت پزشکان بدون مرز:

محققان دانشگاه کاليفرنيا دريافته اند که کمبود آهن ، ويتامين Bو پروتئين در سه سال نخست زندگى باعث بروز ناهنجارى در سالهاى آتی مى شود.

کودکانى که تغذيه ناسالم دارند احتمال دارد در ۸ سالگى بيش از کودکانى که از تغذيه سالم برخوردار هستند کج خلق باشند. اين گروه از کودکان با رسيدن به سن ۱۱ سالگى دشنام مى دهند، تقلب مى کنند باديگران گلاويز مى شوند و در سن ۱۷ سالگى دزدى می کنند، زور مى گويند و مواد مخدر مصرف مى کنند.

محققان رشد بيش از يک هزار کودک را در جزيره ماريتيوس در اقيانوس هند در مجاورت سواحل آفريقا طى يک دوره ۱۴ ساله مورد مطالعه قرار دادند. پس از اين بررسى و تحقيق متوجه شدند که تغذيه کودکان هر چه بدتر باشد رفتار غير اجتماعى درآنها شديدتر است .

چه کار کنیم تا از خشم و عصبانیت دور باشیم ؟

پرخاشگری نه تنها علت روانی یا اجتماعی و خانوادگی می تواند داشته باشد بلکه احتمال دارد که از تغذیه نادرست نیز ایجاد شده باشد که در این صورت حداقل کاری که می توانیم برای کاهش خشم و پرخاشگری خود و کودکان مان انجام دهیم این است که به تغذیه درست و اصولی روی بیاوریم . در زیر به چند ارتباط تغذیه با خشم و پرخاشگری اشاره شده است که می تواند مفید باشد.

1- رابطه تغذیه با شیر مادر و کاهش پرخاشگری و اضطراب در کودکان چیزی است که در مطالعات متعدد به اثبات رسیده است و به عکس کودکانی که با شیر مادر تعذیه نشده اند و یا دریافت ناکافی از آن داشته اند بیشتر دچار اختلال فوق میباشند و قطعا باید علت رادر تاثیر ترکیبات بیولوژیک موجود در شیر مادر دانست که سبب بهبود سلامت روان کودکان می گردد.

2- افت قند خون میتواند اضطراب و پرخاشگری را سبب شود زیرا قند در بدن تبدیل به ترکیباتی بنام ” اپیات” میشود که نقش آرام بخش و کاهش اضطراب و استرس را دارد و کمبود آن ها می تواند عامل پرخاشگری و اضطراب شود.

3- ویتامین B1(تیامین) و ویتامین B6 (پیریدوکسین ) با توجه به نقشی که در بهبود عملکرد سیستم عصبی دارند،کمبود آن ها میتواندگیجی،ضعف عضلات، تشنج، بیقراری و پرخاشگری را سبب شود.B1 در غلات،جگر و …. و B6 در انواع گوشت ها،غلات،سیب زمینی،موز…..به وفور یافت میشود.

4- ویتامین B9 (اسید فولیک) و B12(کوبالامین) نیز نقش ویژه ای در ساخت سلول های خونی و نیز در ساخت میانجی های عصبی ( موادیکه باعث انتقال پیام های عصبی در اعصاب میشوند )دارند. طبیعی است که کمبود این دو نیز عوارص خاص خود مانند افسردگی، پرخاشگری، عصبانیت و تحریک پذیری را بدنبال داشته باشد.

اسید فولیک در سبزی ها و جگر و B12 در انواع غذاهای حیوانی (گوشت، ماهی، جگر، شیر، تخم مرغ و …* یافت می شود و مصرف مقدار کافی از آن قطعا در بهبود وضعیت روحی و ثبات آن اثر شگفت انگیزی دارد.

5- مواد معدنی از قبیل آهن، روی، مس، سلنیوم نیز نقش مهمی در بهبود کیفیت عملکرد بخش های مختلف بدن من جمله سیستم عصبی دارند و کمبود آنها حالاتی مانند عصبانیت، پرخاشگری، تحریک پذیری و تشدید آلزایمر را سبب می شود.

کمبود آهن سبب کم خونی فقر آهن نیز می شود که خود، خون رسانی ناقص به بافت ها من جمله مغز را بدنبال دارد و پرخاشگری جزء اولین تظاهرات این نوع کم خونی است و پس از درمان نیز، جزء اولین تظاهراتی است که بهبودی پیدا میکند. آهن را در منابع غذایی مختلف مانند: جگر، گوشت قرمز، مرغ، ماهی، حبوبات و … میتوان یافت. مصرف آن همراه ویتامین C باعث جذب بهتر آن و مصرف چای همراه غذاهای حاوی آن، کاهش جذب آهن را سبب می شود.

روی، سلنیوم و مس نیز در انواع غذاهای حیوانی یافت می شود.

6- اکسیدانها از عوامل مخربی هستند که بر انواع بافت های بدن اثر سوء دارند و علاوه بر تخریب بافتی و اختلال در عملکرد آن ها گاه میتوانند عوارض غیر قابل جبرانی مانند سرطان ها را بدنبال داشته باشند. در مقابل، آنتی اکسیدان ها ترکیباتی هستند که باعث مهار و از بین بردن و خنثی کردن اثر اکسیدان ها می شوند. ویتامین ها نقش آنتی اکسیدانی مؤثری در بدن دارند و از میان آنها ویتامین Eو C از جمله قوی ترین آن ها بشمار می آیند که نقش مؤثر و جدی در حفظ سلامت انواع سلول های بدن از جمله سلول های عصبی دارند وقطعا کمبود آن ها باعث عوارض غیر قابل جبرانی در بدن منجمله بافت های عصبی می شود که به نوبه خود تظاهرات مختلفی از جمله بیقراری، بی حوصلگی، پرخاشگری، عصبانیت،تحریک پذیری و … را بدنبال دارد. ویتامین C در انواع میوه ها و سبزی ها (فلفل، مرکبات، گوجه فرنگی، کلم بروکلی و …) و ویتامین E نیز عمدتا در روغن های گیاهی وجود داد.

7- کافئین ، باعث بی‌خوابی‌های شبانه، کج خلقی و پرخاشگری می‌شود. شاید علت این پرخاشگری‌ها بیش از هر چیزی مربوط به کاهش مقدار خواب در اثر مصرف کافئین زیاد باشد.

8- چربی‌های اشباع شده، سلامت قلب را به خطر می‌اندازند، باعث افزایش احتمال ابتلا به افسردگی و پرخاشگری نیز می‌شوند.

9- چای جینسینگ ، جینسنگ از دیرباز در کاهش استرس و نگرانی‌ها و اضطراب‌های شدید مؤثر بوده است.

10 – قلوه ، قلوه حاوی مقدار زیادی فسفاتیدیل سرین است که تأثیر زیادی در کاهش استرس و رفع عصبانیت دارد و موجب کاهش استرس و بهبود خلق و خو می‌شود.

11-  اُمگا ۳ ، مطالعات نشان می دهد که مصرف اسیدهای چرب اُمگا ۳ که معمولا در روغن ماهی دیده می شود، باعث کاهش مشکلات رفتاری ضداجتماعی و پرخاشگرانه کودکان خواهد شد.

ماهی های روغنی آب های سرد مانند قزل آلا، شاه ماهی و ساردین نیز سرشار از اسیدهای چرب اُمگا ۳ هستند.

دکتر جیانگ هونگ لیو ، استادیار دانشکده پرستاری دانشگاه پنسیلوانیا، در این باره می گوید: تغذیه یکی از عوامل محافظتی برای کاهش مشکلات رفتاری و اجتماعی کودکان محسوب می شود. ما شاهد بوده ایم که وضعیت ضعیف تغذیه در رفتارهای ضداجتماعی، پرخاشگرانه و حتی مجرمانه کودکان موثر بوده است.

در این پژوهش به صد کودک در رده سنی ۸ تا ۱۶ سال روزانه یک بار ماده غذایی حاوی یک گرم اُمگا ۳ به مدت ۶ ماه داده شد. در کنار این گروه، به ۱۰۰ کودک دیگر در همین زمان ماده غذایی مذکور فاقد مکمل اُمگا ۳ داده شد.

محققان با کمک توضیحات والدین آنها به بررسی و ارزیابی رفتارهای برونگرایانه این کودکان از قبیل رفتار پرخاشگرانه و ضداجتماعی، خشونت و میل به دعوا کردن و دروغ گفتن و همچنین رفتارهای درون گرایانه همچون افسردگی و اضطراب پرداختند

پس از ۶ ماه در هر دو بخش رفتارهای برون گرایانه و درون گرایانه هر دو گروه، بهبود حاصل شده بود. اما نکته جالب تاثیر این روند در یک سال بوده است.

پژوهش ها نشان دادند که در گروه اول مصرف کننده امگا ۳، پس از یک سال بهبود قابل توجهی در رفتارهای برون گرایانه و درون گرایانه شان مشاهده شده بطوریکه ۴۲ درصد بهبود در رفتارهای برون گرایانه و ۶۲ درصد بهبود در رفتارهای درون گرایانه آنها به وجود آمد.

منبع:جام جم

مهکام مجله اینترنتی آموزش خانواده – ارتباط تغذیه با خشم