چگونه مهارت گوش دادن را به کودکان بیاموزیم ؟ فرزندپروری

چگونه مهارت گوش دادن را به کودکان بیاموزیم ؟

گوش دادن مهارت و ابزاری برای یادگیری و آموزش است. همان گونه که کودکان خواندن و نوشتن را یاد می گیرند ، لازم است گوش دادن را نیز بیاموزند.

اگر هنگامی که معلم درس می دهد، کودکان با دقت به سخنان و گفته های او توجه کنند، هم مطالب را بهتر به یاد می سپارند ، و هم بیشتر آنها را به یاد می آورند ، افزون بر این ، گوش دادن فعال موجب نوشتن و بیان درست واژگان و عبارت ها می شود.

گوش دادن انواع گوناگون دارد :

1- شنیدن هنگام انجام فعالیت ، یا بازی : مانند شنیدن موسیقی ، یا شنیدن صداهای دور و بر.

2- گوش دادن با دقت : مانند گوش دادن به سخنان معلم در کلاس درس.

3- گوش دادن فعال : مانند زمانی که کودک در حال گفت و گوست .

4- گوش دادن انتقادی : مانند گوش دادن به قصد تجزیه و تحلیل کردن شنیده ها.

تمرین برای تقویت مهارت گوش دادن در کودکان

برای آموزش گوش دادن به کودکان و فرزندانمان ، راهکارها و تمرین های فراوان و متنوع وجود دارد که شما می توانید با استفاده از آنها این مهارت را در کودکان پرورش دهید . لازم به ذکر است که از روش های تقویت مهارت گوش دادن در کودکان می توانید متناسب با سن آنها استفاده نمایید برخی از روشها و تمرین ها را برای تمام کودکان پیش دبستانی ، دبستانی و حتی نوجوانان استفاده کرد .

گوش دادن به صداهای طبیعی

هدف : تبدیل مرحله ی شنیدن به گوش دادن .

از کودکان بخواهید صداهایی را که از دور وبر ود می شنوند ، برای دوستانشان نام ببرند، یا فهرستی از آنها تهیه کنند.

پخش صداهای طبیعی

هدف : گوش دادن به صداها و شناخت آنها.

صداهای متفاوت مانند صدای باد، صدای جانوران مختلف ، صدای خش خش برگ ، سوت ، آوازخواندن ، پاره شدن کاغذ و … را ضبط کنید و برای کودکان پخش کنید.

پس از آن ، از کودکان بخواهید با دقت به صداها گوش دهند و نوع آنها را مشخص کنند. همچنین می توانید شنیدن صدا را پخش کنید و آن گاه از آنها بخواهید پس از شنیدن هر صدا بگویند چه صدای ی شنیده اند ، یا آن را تقلید کنند.

تصویر خوانی

هدف : صدا آموزی .

تعدادی تصویر ، شکل و یا عکس به کودکان بدهید و از آنها بخواهید تصویرهایی که حرف آغازین آنها همصدا هست ، مشخص کنند و با صدای بلند آنها را بگویند.

داستان گویی

هدف : تمیز دادن واقعیت از رویا.

داستانی برای کودکان بخوانید که دارای جنبه های تخیلی و واقعی ، به صورت درهم ، باشد. سپس از کودکان بپرسید که کدام بخش از داستان واقعیت داشت و کدام بخش غیر واقعی و تخیلی بود.

گوش دادن به صدای داستان

هدف : ایجاد تمرکز برای گوش دادن .

صدای داستانی را برای بچه ها و کودکان پخش کنید و پس از آن چند پرسش درباره ماجرا و وقایع آن از فرزندان و کودکان تان بپرسید.

درست و نادرست

هدف : تشخیص درست از نادرست.

جمله هایی برای کودکان بنویسید که از نظر منطقی ، یا دستور زبان نادرست باشند سپس تک تک آنها را برای بچه ها و کودکان تان بخوانید . و از آنها بخواهید موارد نادرست جمله ها را مشخص کنند . همچنین می توانید برخی از واژگان را با تلفظی اشتباه بخوانید و از کودکتان بخواهید پس از تشخیص آنها شکل درست آنها را بیان کنند.

رنگ کردن

هدف : گوش دادن و توجه کردن به دستورات.

از روی تصویری رنگ نشده به تعداد کودکان تهیه کنید و به کودکان بدهید سپس از آنها بخواهید هر بخش از تصویر و شکل را بر اساس رنگی که شما تعیین می کنید رنگ کنند.

شعر خوانی و قصه گویی

هدف : ایجاد تمرکز برای گوش دادن انتقادی .

پس از خواندن شعر و یا داستانی ساده ، چند پرسش از متن نوشته تهیه کنید و از کودکان بخواهید هنگام پاسخ دادن به پرسش ها درباره موضوع مورد بحث ، گفت و گو کنند . همچنین می توانید برای افزایش میزان دقت کودکان ، از آنها بخواهید که بخشی از داستان یا شعر را دوباره تعریف یا تکرار کنند.

حدس زدن

هدف : تمرکز و دقت در گفتار و تقویت دریافت شنیداری.

شعر یا داستانی برای کودکان بخوانید و از آن ها بخواهید با دقت به آن گوش کنند و پایان آنرا حدس بزنند. این تمرین را می توانید به شیوه های دیگر نیز انجام دهید. برای نمونه ، واژه ای دو هجایی بگویید و از کودکان بخواهید واژه دوهجایی دیگری بگویند. یا بخش نخست واژه ای را بگویید تا آنها بخش دیگر آن را حدس بزنند.

مسابقه شنیدن

هدف : تمرکز در شنیدن و به یاد سپردن.

نام چند شی ء را فقط یکبار بگویید و آنگاه از کودکان بخواهید آنها را نام ببرند . همچنین می توانید به جای چند شیء ، جمله ای بلند بگویید و از آنها بخواهید تمام جمله را تکرار کنند.

تکرار واژگان بی معنا

هدف : تقویت تمرکز در شنیدن.

تعدادی واژه بی معنا را پشت سرهم برای کودکان بخوانید و از آنها بخواهید با دقت به آنها گوش کنند و تعدادی از آنها را به یاد آورند .

گوش کردن ، اصلاح کردن

هدف : تقویت گوش دادن انتقادی .

واژگان بی ربط و غیر مربوط به داستانی اضافه کنید و آنرا برای کودک یا کودکان بخوانید . از کودکان بخواهید هر وقت که واژه نامربوط به داستان را شنیدند به شما علامت بدهند.

اجرای دستورات مختلف

هدف : انجام دادن دستور برای تقویت شنیدن .

مجموعه ای از دستورهایی مانند برو ، بایست، بپر ، بخند ،دستت را بالا ببر ، بنشین ، پای راستت را بلند کن ، مدادت را زیر کتاب قرار بده ، دو دایره درون هم بکش ، صفحه ده کتاب را باز کن ، چهار مثلث رسم کن که قاعده آنها به هم رسیده باشد و …  . به کودکان بدهید و از آنها بخواهید که با دقت آنها را انجام دهند.

صدا آموزی

هدف : تقویت گوش دادن از راه صداها آغاز و یا پایان واژگان.

برای تشخیص صداها می توانید پنج واژه ، که در آغاز و یا پایان و یا وسط آنها ، صدای مشترک وجود دارد بگویید و از کودکان بخواهید پنج واژه دیگر با همان صدا بگویند . مانند : موش ، هوش ، گوش ، نوش ، دوش و …

تلفظ کردن

هدف : گوش دادن به تلفظ برخی واژگان دشوار و یادگیری درست آنها.

تعدادی از واژگان ، یا عبارت های مشکل کتاب های درسی کودکان را جمع آوری کنید و آنها را بر روی تابلو بنویسید . آنگاه از کودکان بخواهید هر واژه و عبارت را چند بار به درستی تلفظ کنند.

نوشتن کلمات شنیده شده

هدف : بررسی درک کردن کلمات شنیده شده به شکل صحیح توسط کودک .

از کودکان بخواهید تا کلمات متداولی را که شما می گویید و آنها می شنوند را برای شما بنویسند مثلا  کلمه ،گوشت را بگویید و آنها آنچه را که می شنوند بنویسند. برخی مواقع آنها به جای گوشت ، می نویسند گوش . با این روش متوجه اشتباهات شنیداری آنها می شوید و اشتباهات را اصلاح می کنید.{این مورد به متن مقاله توسط آقای رامشینی اضافه شده است}

نویسنده : ماندانا سلحشور ، کارشناس روانشناسی بالینی

برگرفته از مجله پیوند 430-429

مهکام مجله اینترنتی آموزش خانواده برتر