"> پرسشنامه-نکات ،محاسن و محدودیت های پرسش نامه - مهکام
مشاوره آنلاین مهکام

پرسشنامه-نکات ،محاسن و محدودیت های پرسش نامه

www.mehcom.com-پرسشنامه-نکات ،محاسن و محدودیت های پرسش نامه

www.mehcom.com-پرسشنامه-نکات ،محاسن و محدودیت های پرسش نامه

پرسشنامه

 یکی از شیوه های رایج که به منظور گردآوری اطلاعات به کار می رود، روش پرسشنامه است. در پرسشنامه، سوال هایی مطرح می شود و از دانش آموز خواسته می شود که به پاسخگویی بپردازد یا آنکه ازبین پاسخ هایی پیشنهاد شده، گزینه ٔ مورد نظر خود را مشخص کند. از طریق پرسشنامه معمولاً اطلاعاتی در زمینه ٔ امور خانوادگی، خانواده ، محیط زندگی، بهداشت، فعالیت ها، صرف اوقات فراغت، عادت های مطالعه، طرح ریزی های تحصیلی و شغلی دانش آموز، و مانند آنها به دست می آید.

پرسشنامه، بهترین وسیله برای جمع آوری اطلاعات فوری است و معمولاً در مورد دانش آموزان تازه وارد، به منظور تکمیل اطلاعات موجود به کار می رود. قبل از تنظیم پرسشنامه، باید هدف از کاربرد پرسشنامه و افرادی که اطلاعات در اختیار آنان قرار می گیرد، برای دانش آموزان به روشنی بیان شود. در پرسشنامه باید سؤال هایی مطرح شود که پاسخ دهنده به آنها احاطه ٔ کافی داشته باشد و به او خاطر نشان شود که چون هدف، شناخت دانش آموز و کمک به او است، لازم است با نهایت دقت پاسخ گوید و چنانچه در مواردی نخواهد یا نتواند، از نوشتن پاسخ، خودداری کند

نکاتی که در تهیه و تنظیم پرسشنامه، باید رعایت شود:

 در تهیه و تنظیم پرسشنامه باید نکاتی رعایت شود که اهم آنها به شرح زیر است:

-قبل از تهیه ٔ پرسشنامه لازم است هدف پرسشنامه و اینکه چه اطلاعاتی مورد نیاز است، و پرسشنامه روی چه کسانی اجرا و به وسیله ٔ چه کسانی تجزیه و تحلیل می  شود ،مشخص شود.

-در تهیه ٔ پرسشنامه، موضوع مورد تحقیق و مطالب مطرح شده، باید محدود باشد و به خوبی مشخص شود.

-در تهیه ٔ پرسشنامه، باید از متخصصان مربوط استفاده شود و هر پرسشنامه، قبل از آن که به مرحله ٔ قطعیت برسد، باید به صورت مقدماتی، مورد آزمایش قرار بگیرد.

پیشنهاد مطالعه:  راهنمایی و مشاوره در دبیرستان برای دانش آموزان

-آزمایش اولیه، روی تعداد معدودی اجرا می شود ولی گاهی ممکن است لازم باشد که عده ٔ زیادی در آزمایش اولیه شرکت کنند تااطمینان حاصل شود که افراد گروه های مختلف، از قبیل افراد با سواد، و کم سواد، وافرادی که با دیدگاه های مختلف، سؤال ها را به گونه ای یکسان درک می کنند. ولی در هر حال، کسانی که پرسشنامه به طور آزمایشی در مورد آنها به کار می رود، باید نظیر افرادی باشند که پرسشنامه برای آنها تهیه شدهاست.

-برمبنای نتیجه آزمایش اولیه، باید پرسش های مناسب انتخاب شوند یا آنکه سوال های جدیدی به پرسشنامه اضافه شود.

-در پرسشنامه به هیچ وجه نباید پرسش های تکراری آورده شود.

-در سؤال ها، تا حد امکان، باید از به کار بردن کلماتی که بار عاطفی دارند خودداری شود.

پرسشنامه باید با توضیحات کافی همراه باشدو اطلاعات لازم را در مورد چگونگی پاسخ دهی وحدود موضوعی، و تعداد سؤال هادر برداشته باشد.

-در تهیه ٔ پرسشنامه، باید به هزینه و امکانات اجرایی توجه شود.

-چنانچه پاسخ دادن به پرسشنامه، بیش از 20 تا 30 دقیقه از وقت پاسخ دهنده را بگیرد، احتمال دارد دقت پاسخ دهنده در تکمیل پرسشنامه، کاهش یابد. یا چنانچه پاسخگویی به صورت حضوری انجام نگیرد و پرسشنامه از طریق پست ارسال شود، معمولاً احتمال اینکه پاسخ دهندگان، آن را عودت دهند، کمتراز پرسشنامه های کوتاه تر است. بنابراین، در صورتی که پرسشنامه دارای سؤال های زیاد است، بهتر است سؤال هایی که دارای اهمیت کمتری هستند، حذف شوند.

تا حد امکان، سوال هاباید طوری طرح شوند که به زمان مشخصی اشاره داشته باشند به کار بردن کلماتی نظیر «غالباً» و «معمولاً» در پرسش ها، پاسخ دادن را مشکل می کند. مثلاً اگر سؤال به این صورت مطرح شود که: «آیا معمولاً به سینما می روید؟» جواب ممکن است آن باشد که «هر موقع فرصت داشته باشم می روم.» در این مورد، بهتر است پرسیده شود: «در ماه گذشته چند بار به سینما رفته اید؟» دراین صورت، پاسخ دادن به سادگی و با دقت بیشتری انجام می شود. بدیهی است که نمونه ای از رفتار فرد در گذشته معرف رفتار وی در آینده نیز خواهد بود.

پیشنهاد مطالعه:  خدمات راهنمایی از دیدگاه اسلام (قرآن و حدیث)

-سؤال ها باید بی طرفانه مطرح شوند و جواب معینی را به پاسخ دهنده، القا نکنند.

-درسؤالهایی که برای سنجش نظر افراد مطرح می شوند، باید از به کاربردن اسم اشخاص با نفوذ خودداری شود. زیرا ممکن است پاسخ دهنده،تحت تأثیر نفوذ شخص مذکورقرارگیرد. پاسخ دهنده، تحت تأثیر نفوذ شخص مذکور قرارگیرد. مثلاً اگر در زمینه ٔ حقوق زنان از دانش آموزان نظر خواهی شود، باید پرسید که : «نظر شما در مورد تساوی حقوق زن و مردم چیست؟» نه اینکه مثلا چنین سوالی کرد: «نظر شمار در مورد تساوی حقوق زن و مردکه از طرف رئیس کشور عنوان شده، چیست؟»

-درسؤال ها نباید از پاسخگو خواست که از گذشته های دور دست، گزارش بدهد؛ مثلاً «از سال 1375 تا کنون، چندبار به سینما رفته اید؟»

-باید از طرح سؤال های گسترده و پیچیده، پرهیز کرد. مثلاً آوردن سوالی مانند: «نظر شما درباره ٔ محیط کارتان چیست؟» به هیچ وجه مناسب نیست

-تا حدامکان، پرسش ها باید جنبه ٔ عینی داشته باشند.
-درسوال هایی که برای سنجش نظر افراد مطرح می شوند،باید ازبه کاربردن اسم اشخاص بانفوذ خودداری شود،زیراممکن است

-تا حدامکان، پرسش ها باید جنبه ٔ عینی داشته باشند.

-باید از به کاربردن پرسش های دوپهلو، مانند: «آیا از دوستان اجتماعی، درسخوان و مهربان، خوشتان می آید؟» خودداری کرد؛ زیرا ممکن است پاسخ دهنده از افراد متعلق به یکی از این گروه ها، خوشش بیاید، اما از دیگر گروه های ذکر شده، بیزار باشد.

– تا حدامکان باید از استعمال جمله ها طولانی پرهیز کرد.

-محتوای پرسشنامه باید با توجه به شرایط و مقتضیات مدرسه تنظیم شود؛ زیرا یک پرسشنامه ٔ بخصوص ،در مدارس مختلف که از جهات متعددی با یکدیگرفرق دارند، قابل استفاده نخواهد بود.

پیشنهاد مطالعه:  ضرورت مشاوره و راهنمایی در دبستان،راهنمایی و دبیرستان

-ترتیب سؤال ها باید به گونه ای باشد که هر سؤال، پاسخ سؤال، یا سؤال های بعدی را مشخص نسازد و همچنین، جواب سؤال های بعدی، تحت نفوذ مفهوم سؤال قبلی قرار نگیرد.بهتر است ابتدا سؤال های عینی، سپس پرسش هایی که با طرزفکر و عقاید ارتباط دارند، وسرانجام سؤال های مربوط به امور اجتماعی، مطرح شوند.

-در پرسشنامه، باید جای کافی برای نوشتن پاسخ، در نظرگرفته شود.

-در متن پرسشنامه، باید به پاسخ دهندگان خاطر نشان ساخت که اطلاعات به دست آمده، محرمانه باقی می ماند.

محاسن و محدودیت های پرسشنامه

 پرسشنامه، سریع ترین وسیله ٔ کسب اطلاعات در مورد وضعیت فرد پاسخگو، (دانش آموز) در حال حاضر است و از جمله مزایای آن، می توان به موارد زیر اشاره کرد.

پرسشنامه، دانش آموز را به تفکر و بررسی وضع خودش وامی دارد.

-کاربرد پرسشنامه در دفعات مختلف، و در زمان های مختلف، تصویری از رشد و تکامل و تغییرات محیط زندگی دانش آموز در اختیار مشاور قرار می دهد.

-به وسیله ٔ پرسشنامه، با جمع آوری اطلاعات جامعی در مورد دانش آموز، می توان به خصوصیات خاص وی واختلافات فردی او با دیگران پی برد.

باوجود همه ٔ مز ایای مذکور و رعایت تمامی نکات لازم، از محدودیت های پرسشنامه می توان موارد زیر را ذکر کرد:

-بعضی خانواده ها یا دانش آموزان، به علل مختلف ،حاضر نیستند مسائل خصوصی و شخصی خودرا مطرح سازند.

-خیلی از موارد، بین اطلاعاتی که ازاین طریق جمع آوری می شود تناقضاتی دیده می شود، که تعبیر و تفسیر آنها را مشکل می سازد.

– اطلاعاتی که با استفاده از فنون دیگر، نظیر مصاحبه، به دست می آید ،به علت مشهود بودن نحوه‌ٔ بینش و احساسات فرد، معنی دارتر است.

 اشکال مختلف پرسشنامه

بازگشت به فهرست اولیه اصول و فنون راهنمایی و مشاوره

مهکام مجله اینترنتی آموزش خانواده سبز ایرانی

about

مطالب مفید

مدیریت وب سایت مهکام ، مجله اینترنتی آموزش خانواده را آقای حسن رامشینی به عهده دارند . ایشان در کنار مشاوره روانشناسی با جمعی دیگر از بهترین روانشناسان و مشاوران کشور به طور ضمنی به غنای این وب سایت کمک می کنند تا بتوانند مهکام را تبدیل به مرجعی برای رفع مشکلات و مسائل مربوط به روان انسانها نمایند.

×