مدیریت مشكلات رفتاری كودكان – فرزندپروری مثبت

مدیریت شایعترین مشكلات رفتاری كودكان

نویسنده : دكتر رزیتا داوری ، فوق تخصص روان پزشكی كودك و نوجوان و هیئت علمی دانشگاه علوم پزشكی شهید بهشتی

در طی رشد و تكامل كودك والدین ممكن است با مشكلات رفتـاری خاصـی روبـرو باشـند كـه الزامـا نـشان دهنده یك اختلال روان پزشكی نبوده ولی با دردسر و چالش های زیادی همراه است . توانائی والدین در مدیریت چنین رفتارهائی می تواند از شكل گیری اختلالات بعدی جلوگیری نماید .

در سطح اولیه ی پیشگیری لازم است كارشناسان بهداشت روان مهارت های مدیریت اینگونه رفتارها را به والدین آموزش دهند.

كج خلقی کودکان چیست ؟

كج خلقی از مشكلات رفتاری شایع بخصوص در كودكان لجباز بیشتر دیده مـی شـود . كـج خلقـی طیفـی از رفتارها را از نق زدن، گریه کردن، پا کوبیدن تا پرت کردن اشیاء و افتـادن روی زمـین، جیـغ کـشیدن و حـبس کردن نفس را در بر می گیرد. معمولا کودک با هدف دست یابی به خواسته هایش اینکار را انجـام مـی دهـد . در مواجهه با این رفتار لازم است والد این پیام را به کودک منتقل کند که رفتار او غیر قابل قبول اسـت . هـدف مـا این است که تواتر و شدت رفتار را کاهش دهیم.

چگونه با کودک کج خلق رفتار کنیم ؟

در مورد نحوه مدیریت کج خلقی کودک به والد آموزش می دهیم که :
• رفتارهای مطلوب کودک را مورد توجه قرار داده و آنها را تشویق کنید.
• حملات کج خلقی معمولا زمانی اتفاق می افتند که کودک گرسنه یا خسته است . از خـواب و خوراک کودک مطمئن شوید.
• زمان ها یا موقعیت هائی را که کج خلقی در آنها بیشتر اتفاق می افتنـد را شناسـائی کنیـد مثلا موقع غروب یا وقتی خسته است برای این زمانها و موقعیـت هـا از قبـل برنامـه ریـزی کنید.
• سریعا مداخله کنید. قبل از آنکه کج خلقی شروع شود ابتدا بهانه جوئی آغـاز مـی شـود در این زمان سریعا حواس کودک را به موقعیت دیگری معطوف کنید و با مداخله سـریع مـانع ادامه یافتن جریان بدخلقی شوید.
• وقتی کج خلقی شروع شد آن را نادیده بگیرید و هیچ توجهی بـه کـودک نـشان ندهیـد در عین حال مراقب رفتارهای خطرناک از سوی او باشید (اجازه رفتار خطرناک را به او ندهید).
• اجازه ندهید کودک به این وسیله از مسئولیت خود معاف شود.

• سعی کنید آرام باشید و خونسردی خود را حفظ کنید. زندگی مسیر طبیعـی خـود را پیـدا خواهد کرد.
• بپذیرید که کودک ناراحت است از او عصبانی نشوید و بعد از پایان بد خلقـی بـا او همـدلی کنید و بگوئید متأسفید که اینقدر عصبانی بوده است و در صورتیکه کودک شـما بیـشتر از چهار سال سن دارد از او بپرسید چه کار بهتری می توانست انجام دهد.
• به کودک کمک کنید با گفتن کلمات احساس خود را بیان کند.

چگونه مشکلات رفتاری هنگام غذا خوردن کودکان را برطرف کنیم ؟

برخی از کودکان هنگام غذا خوردن نا آرام بوده وول می خورند، غذا را می ریزند و یا با دهان پر صحبت می کننـد گاهی نیز والدین با یک ظرف غذا دنبال آنها حرکت کرده و با بازی و روش های دیگر سعی می کنند بـه کـودک غذا بدهند. بعضی وقت ها نیز کودک را تهدید نموده و موقعیت غذا خـوردن بـرای همـه ناخوشـایند مـی شـود . مهمترین قدم برای بهبود این شرایط مثبت کردن فضائی است که در آن غذا خوردن اتفاق می افتد.
به والدین در مورد نحوه مدیریت رفتار کودک به هنگام غذا خوردن آموزش باید داد که :
• روالی را برای غذا خوردن مشخص کنید که همه اعضای خانواده از آن تبعیت کنند.
• والدین و دیگر اعضای خانواده الگوی خوبی برای کودک باشند.
• به هنگام غذا خوردن تلویزیون یا عامل دیگری مانع تعامل افراد نشود.
• اجازه ندهید کودک اسباب بازی های خود را سر سفره بیاورد.
• در فواصل وعده های غذائی می توان از طریق بازی اصول صحیح غذا خـوردن را بـا کـودک تمرین نمود.
• در بچه هائی که از خوردن برخی غذاها امتناع می کنند یا ایراد گیرند با مقـایر کـم از غـذا شروع کنید تا به تدریج به طعم آن عادت کند و تا نخوردن غذا به او دسر ندهید.
• در مورد بچه هائی که بد رفتاری دارند یا امتناع می کنند مدت زمان غذا خوردن را محدود کنید و پس از اتمام زمان فوق غذا را جمع کنید و به او میان وعده ندهید.
• مرتباً سر غذا به کودک گوش زد نکنید که غذایت را بخور.
• رفتارهای مناسب کودک به هنگام غذا خوردن را تشویق کنید.
• زمانی که کودک سرگرم تماشای کارتن یا برنامه تلویزیونی مورد علاقه اش است با اصـرار از او نخواهیم که غذا بخورد.

چگونه مشکلات لباس پوشیدن کودکان را از بین ببریم ؟

بسیاری از کودکان در هنگام لباس پوشیدن لجبازی یا مقاومت می کنند. از حدود سه تا چهار سالگی کودکان می توانند لباس پوشیدن را انجام دهند.
به والدین در مورد مدیریت بدرفتاری کودک در زمان لباس پوشیدن باید گفت :

• اگر کودک به هنگام صبح برای انتخاب لبـاس بهانـه گیـری دارد شـب قبـل از او بخواهیـد لباسش را انتخاب کند و آن را از قبل کنار بگذارید.
• به کودک امکان انتخاب لباس بدهید ولی با محدودیت هائی که خودتان تعیین می کنید مثلا بین دو لباس مورد نظر شما یکی را انتخاب کند.
• فرصت و زمان کافی برای لباس پوشیدن در اختیار او قرار دهید. عجله نکنید.
• لباس پوشیدن را با شوخی و تفریح همراه کنید.
• مراحل لباس پوشیدن را توصیف کنید آنگونه که گزارش گر ورزشی مسابقه را گـزارش مـی کند.
• لباس پوشیدن بخشی از برنامه منظم کودک باشد مثـل : مـسواک زدن، شـانه کـردن سـر و لباس پوشیدن.

نویسنده : دكتر رزیتا داوری ، فوق تخصص روان پزشكی كودك و نوجوان و هیئت علمی دانشگاه علوم پزشكی شهید بهشتی

منبع:iacap.ir

مهکام مجله اینترنتی آموزش خانواده-فرزندپروری مثبت