خلاصه کتاب وسواس ؛ برداشتها و درمان رفتاری

محمد حسین قدیانی:

** خلاصه کتاب « وسواس؛برداشتها و درمان رفتاری » **

نویسندگان: گیل استکتی و ادنافوا

ترجمه دکتر امیر هوشنگ مهریار … انتشارات رشد، چاپ دوم ۱۳۸۲

خلاصه کتاب وسواس ؛ برداشتها و درمان رفتاری

اختلالات روانی وسواس اجبار

«وسواس-اجبار» یکی از مهمترین اختلالات روانی است که ناشی از اختلال در یادگیری و الگوبرداری در سنین خردسالی است.

همه بیماران قرینه های درونی مثل ترس، افکار و تصورات مزاحم دارند که با قرینه های بیرونی از قبیل اشیاء آلوده، قفل کردن درب و تصور اتفاقات وحشتناک همراه شده و باعث افزایش اضطراب و در موارد شدید مختل شدن ذهن و زندگی شخص میشود.

نظریه های درمانی وسواس

1_نظریه های رفتاری:

دو نظریه مهم در این زمینه وجود دارند:
الف_ نظریه دو مرحله ای مورر (۱۹۳۷) :

در مرحله اول با “تداعی آزاد” اضطراب و ترسهای شخص شناخته میشوند و در مرحله دوم با فرآیند “فرار و پرهیز” بیمار بر ناتوانی خود در برابر اعمال وسواسی غلبه میکند.

ب_نظریه آیزنک (۱۹۷۹) :

که طبق آن “مواجهه” با عوامل ناراحت کننده در سطحی بالاتر از تحمل فرد و “اجتناب از پاسخ” او، در نهایت باعث کاهش اضطراب و درمانش میگردد.

2_نظریه های شناختی:

گیدانو و لیوتی (۱۹۸۳) به کمال گرایی وسواسیها… فراست و اوتو (۱۹۸۴) به کمبودهای حافظه ای آنها که باعث تکرار در رفتارشان میشوند… ولرزهایم و مکفال (۱۹۷۹) به آموزش و باورهای غلط آنها تأکید دارند.

3_عوامل زیستی:

طبق تحقیقات پارکر (۱۹۶۴) بلک (۱۹۷۴) گیردهم(۱۹۷۲) و جوزیانسن (۱۹۸۴) تأثیر کم عوامل ژنتیکی و تأثیر زیاد عوامل هورمونی به خصوص کاهش ترشح “سرتونین” به اثبات رسیده است.

پیشنهاد مطالعه: تعریف وسواس از دیدگاه روانپزشکی و روشهای درمان

درمانهای رفتاری وسواس

1)روشهای زجرآور مثل شوک الکتریکی،توقف فکر به کمک ضربه زدن با یک کش که به مچ دستش بسته شده است.

2)روشهای تقلیل اضطراب: مثل حساسیت زدایی تدریجی،روش نیت متضاد که شخص در ذهن خود با عوامل ترس و اضطراب خود روبرو شده و کم کم روش مقابله را با تلقین به خود می آموزد و در نهایت روش ایجاد جانشین درمانگر در منزل (مثل مادر یا همسر) تا دایما بر بهبود بیمار نظارت کنند.

3)مواجهه و جلوگیری از پاسخ: ( مایر ۱۹۶۶) ( راکمان و هاجسون ۱۹۸۰)

روشهای شناختی درمان وسواس

پلوچی و زانتن (۱۹۸۰) و فوا و کزاک (۱۹۸۵) با شناخت درمانی به نتایج درخشانی رسیده اند. در این شیوه مغالطه های ذهنی و برداشتها و باورهای غلط بیمار تصحیح شده، تغییر رفتار در او دیده میشود.

**درمانهای دارویی وسواس**

استرانبرگ (۱۹۷۴) آنانت ( ۱۹۷۶) آلترمن(۱۹۸۲) و تراسکمان (۱۹۸۰) تأثیر داروهای سه حلقه ای(ایمی پرامین، کلومیپرامین) همراه با آرامش بخشها(هالوپریدول و کلرو پرمازین) و مهارکننده های مونو آمین-اکسیداز (فلوکستین و فنلزین) و بنزودیازپینها(کلردیازپوکساید ، دیازپام و کلونازپام) را بر درمان وسواس آزموده و به اثبات رسانده اند.

نکته جالب اینکه در بیماران وسواسی که به افسردگی هم مبتلا هستند، بهترین دارو کلومیپرامین است.(اینزل، آنانت و مارکس ۱۹۸۸)

روشهای جراحی درمان وسواس

با تحریک نقاط ویژه در مغز: در بیش از ۵۰ درصد موارد بهبودی حاصل شده است اما در بقیه بیماران همراه با عوارض شدید یا بدون علایم بهبود بوده است.(تیپن و هن ۱۹۸۲)