جشن تولد ،سالگرد ازدواج ،جشن تکلیف در خانواده شاد
جشن تولد و خانواده-همانطور که در بخش اول بررسی خانواده شاد ایرانی ما بیان شد متن زیر قسمتی از گفتگوی فرارو با دکتر نعمت الله فاضلی عضو هیات علمی دانشگاه علامه طباطبایی می باشد که ایشان دکتری مردم شناسی از دانشگاه لندن را دارا می باشند.
جشنهای شادیبخش در خانواده شاد ایرانی
یکی از نکات جالب این متن روشن شدن این موضوع است که جشن تولد برگرفته از فرهنگ و تمدن ایران می باشد در حالی که تقریبا بسیاری از ما ایرانی ها چشن تولد را برگرفته از فرهنگ و تمدن غرب می دانیم در صورتی که جشن تولد از ابداعات ایرانی ها و از افتخارات خانواده شاد ایرانی می باشد.
جشن تولد
جشن تولد یکی از جشنهای ظاهرا نوظهور ایرانی است، این جشن در جامعه ایرانی به صورت یک جشن خانوادگی برگزار میشود. به بیان دیگر انسان خلاق ایرانی از جشن تولد به عنوان راهبرد فرهنگی برای پاسخگویی به ارزش های فردگرایانه و شادیهای فردی در چارچوب نهاد خانواده استفاده میکند.
هرودوت مورخ معروف که عنوان پدر علم تاریخ را دارد، در کتاب تاریخ خود توضییح میدهد که یکی از رسوم جالب ایرانی این است که سالگرد تولد خود را جشن میگیرند.
امروزه کم کم به این باور رسیدهایم که این آیین ریشه ایرانی ندارد و ما آن را از غرب یا اروپا آموختهایم، اما واقعیت تاریخی این است که این رسم کاملا ایرانی است که طی جابجاییهای فرهنگی به دنیای یونانی انتقال یافته و بعد از مدتی به دلایل تاریخی این رسم گستردگی جایگاه خود را در ایران از دست میدهد و در دنیای جدید مجددا ما به این رسم و آیین باز میگردیم.
جشن تولد یک آیین فردگرای خانواده محور در جامعه ماست، چرا که مانند نوروز یا جشن های خانوادگی دیگر، اعضای خانواده اولین کسانی هستند که در جشن تولد ما مشارکت میکنند و بعد از آن دوستان می آیند.
جشن تولد بدون حضور پدر مادر، خواهر و برادر لطفی ندارد. برای انسان ایرانی جشن تولد جشنی خانوادگی است، اگر چه دوستان نیز در کنار دیگر اعضا خانواده حضور دارند. این شکل از جشن تولد ابداع فرهنگ ایرانی است که تلاش میکند شادی را تولید کند و از سوی دیگر ارزشهای فردی و خانوادگی را به هم گره بزند و فرهنگی ابداع کند تا طی آن خانواده به بقائش ادامه دهد.. هرچند جشن تولد اگر چه گرامیداشت تولد یک فرد و ظاهرا احترام و اکرام اوست اما این مراسم در واقع به استمرار نهاد خانواده کمک میکند.
سالگرد ازدواج
در سالهای اخیر سالگردها اهمیت زیادی در خانوادههای ایرانی پیدا کردهاند. سالگرد ازدواج در سالهای پس از ازدواج یکی دیگر از آن سالگردهاست. انسان ایرانی در چارچوب جشن سالگرد ازدواج و سالگردهای دیگر تلاش میکند تا از سویی به ارزشهای فردی، لذتها و شادیهایش دامن بزند و موقعیتی برای تمرین تجربه لذت را فراهم کند و از سوی دیگر مجموعه ارزشمندی از ارزشهای تاریخی خود را در این جا گرد هم آورده و به هم گره بزند، به هر حال از دیدگاه دینی نیز ازدواج رسم و آیین پسندیده و ارزش مطلقا تایید شدهای است.
گرامیداشت سالگرد ازدواج در واقع تکرار یک رسم دینی نیز هم هست. فرصتی است برای تمرین دوستیها، تحربه لذتها درعین تداعی ارزشهای تاریخ ملی ایرانی، مذهبی و متافیزیکی. این روزها سالگرد ازدواج گاه بیش از ازدواج برای زنان و مردان اهمیت پیدا میکند. بچهها دوست دراند سالگرد ازدواج پدر و مادرشان را جشن بگیرد و به پدر و مادرشان تبریک بگویند. البته شاید این مراسم عمومیت نداشته باشد و مراسم در سکوت با هدیهای کوچک برگزار شود، اما این سالگرد نیز مثل جشن تولد یک آیین رو به گسترش است.
جشن تکلیف
یکی از ابداعات جالبی که گفتمان رسمی سیاسی تلاش کرده است در سالهای اخیر انجام دهد و تا حدودی موفق بوده است، برگزاری جشن تکلیف است. حکومت به عنوان یک سیاست فرهنگی تلاش کرده است تا از آیینهای دینی خوانشی تازه معطوف بر نوعی از شادی فرهنگی و جمعی ارائه کند.
یکی از دستاوردهای خوانش جدید گفتمان سیاسی برای تولید شادی، جشن تکلیف است که هنگام بلوغ مذهبی دختران و پسران اجرا میشود. جشن تکلیف به عنوان یک جشن فرهنگی است که خانوادههای یا نهادی مانند مدرسه آن را برگزار میکند و تلویزیون و رادیو و مطبوعات با آن همنوایی میکنند.
جشن تکلیف یک تجربه فرهنگی تازه در تاریخ فرهنگ ماست، به هر حال خانواده ایرانی در حال خلق آیینهای گوناگون برای تولید شادی است. جشن تکلیف، جشن سالگرد تولد و ازدواج، نمونههایی کوچکی از انبوه جشنهاست که ما برگزار می کنیم.
مهکام مجله اینترنتی آموزش خانواده شاد و خوشبخت ایرانی