بهترین روش رفتار والدین با نوجوان

بهترین روش رفتار والدین با نوجوان و فرزندان

بهترین روش رفتار والدین با نوجوان را در گفت گویی که استاد امیر محمود حریرچی ، عضو هیات علمی دانشگاه علوم بهزیستی و توانبخشی با ایسنا انجام داده است می یابیم امیدواریم که این گفتگو بتواند برای بسیاری از پدرها و مادرها که در نحوه برخورد با نوجوانان و فرزندان شان دچار مشکل شده اند مفید و قابل استفاده باشد.

بمباران اطلاعاتی به عنوان یکی از عوامل زمینه ساز تعارض نسل‌ها، ضرورت ارتقای سطح آگاهی والدین برای مدیریت همدلانه فرزندانشان را آشکار می‌کند.

امیر محمود حریرچی : دوره نوجوانی شامل فاصله بین کودکی و جوانی یعنی یک دوره زمانی شش ساله است. نوجوان در این دوره بیشترین فرصت‌های اجتماعی شدن نظیر رفتن به مدرسه، پذیرش نقش‌های اجتماعی جدید و تقویت روابط اجتماعی را می‌آموزد. به دلیل اهمیت خاص این دوره نقش نهادهای آموزشی و خانواده برای پرورش استعدادهای افراد فوق العاده موثر است.

نوجوانی زمان آغاز اوج کنجکاویها

عضو هیات علمی دانشگاه علوم بهزیستی و توانبخشی با بیان اینکه افراد در سنین نوجوانی در اوج کنجکاوی به سر می‌برند اظهار کرد: در دوره نوجوانی افراد تمایل دارند تا خود را برای نقش‌های آینده آماده کنند؛ به همین دلیل به دنبال کسب اطلاعات از اطرافیان و به خصوص دوستان خود هستند.

وی با اشاره به اینکه سلامت منبع کسب آگاهی‌ها و اطلاعات بسیار مهم است گفت: باید شرایطی فراهم شود تا نوجوانان کنجکاوی‌های خود را با افراد دلسوز و آگاه در میان بگذارند و سوالات خود را از آنها بپرسند.

وی در همین خصوص ادامه داد: خانواده‌ها گاهی نمی‌دانند در برابر کنجکاوی‌های نوجوانان در موضوعات گوناگون از جمله مسائل جنسی چه واکنشی نشان دهند و در چنین مواقعی نوجوانان با طرح این سوالات با سکوت و واکنش‌های تند والدین خود مواجه می‌شوند در حالی که این شیوه رفتار مناسب نیست.

این جامعه شناس با تاکید بر اینکه رفتار سرکوب گرانه در مقابل کنجکاوی نوجوانان در خصوص این مسائل سبب پنهان کاری آنها می‌شود، گفت: مدارس، انجمن اولیا و مربیان و رسانه‌ها با ارائه مشاوره‌های گوناگون و ممتد می‌توانند والدین را راهنمایی کنند تا پدر و مادر در این شرایط رفتار مناسبی بروز دهند.

این متخصص سلامت عمومی در ادامه سخنانش تصریح کرد: اگر روابط بین نوجوان با والدینشان آنقدر قوی باشد که حتی زمانی که نوجوان برای یافتن پاسخ سوال‌هایش به منابع اطلاعاتی غیرمجاز هم دسترسی پیدا کرد خانواده خود را در جریان بگذارد پدر و مادر باید به جای برخوردهای تند و سرکوب گرانه این مسائل را برای فرزندانشان توضیح دهند و به آنها اطمینان خاطر دهند که از او حمایت می‌کنند.

حریرچی با تاکید بر اینکه پریشان خاطری ناشی از دسترسی به منابع اطلاعاتی غیرمجاز و بعضا غیر اخلاقی نوجوانان باید با حمایت روانی والدین آنها همراه باشد، خاطر نشان کرد: نیاز کودکان امروز وقت است. پدر و مادرها باید برای فرزندان خود وقت صرف کنند و دانش خود را در تمام زمینه‌ها به روز کرده تا توان مدیریت رفتار فرزندان خود را داشته باشند.

وی یکی از ویژگی‌های جامعه مدرن را دسترسی آسان به اطلاعات نامحدود دانست و افزود: امروزه به وسیله تکنولوژی‌های ارتباطی می‌توان به سطح وسیعی از اطلاعات و آگاهی‌ها دست یافت به همین دلیل ضروری است خانواده‌ها ضمن مدیریت رفتارها و حدود دسترسی نوجوان، به خود آنها بیاموزند زمان استفاده از تکنولوژی‌های ارتباطی اطلاعات موجود را غربال کنند و به سمت استفاده از محصولات فرهنگی سالم بروند.

به گفته این جامعه شناس، یکی از آثار مخرب ابزار اطلاعاتی و ارتباطی نظیر شبکه‌های ماهواره‌ای، ارائه تبلیغات و محصولات فرهنگی با موضوعات غیر اخلاقی و جنسی است که زمینه کاهش سن بلوغ نوجوانان و رواج معضل بلوغ زودرس را فراهم می‌کند.

حریرچی یکی از دلایل اهمیت دوره نوجوانی را وقوع بلوغ در این دوره سنی عنوان کرد و افزود: بلوغ زودرس باعث می‌شود زمان رشد جسمانی و فشارهای اجتماعی-فرهنگی بر افراد از جمله دختران افزایش یابد.

وی با اشاره به اینکه آموزش اضافه و وقت گیر امکان تفریح کردن را از نوجوانان می‌گیرد، ادامه داد: دوپینگ آموزش اجازه تفریح و شاد زندگی کردن را از نوجوانان می‌گیرد.

عضو هیات علمی دانشگاه علوم بهزیستی و توانبخشی با بیان اینکه این گروه از نوجوانان علی رغم اینکه از شرایط رفاهی مناسبی بهره مند هستند اما نوجوانی با کیفیتی را تجربه نمی‌کنند،‌ بر ورود تعداد زیادی از کودکان و نوجوانان به بازار کار به عنوان یکی از موانع تجربه نوجوانی سالم اشاره کرد و اظهار کرد: نهادها و دستگاه‌های ذیربط باید برای این گروه سنی مثل دیگر گروه‌های سنی برنامه ریزی بلند مدت و متناسب با نیازهای آنها تدوین کند و با اعمال مدیریت هدفمند، زمینه تجربه نوجوانی با نشاط را برای افراد جامعه خود فراهم آورند.

وی با انتقاد از اینکه بسیاری از برنامه‌های رسانه ملی بدون شناسایی مخاطبان نیاز و سلایق آنها صورت می‌گیرد، بیان کرد: برنامه‌های تلویزیونی زیادی وجود دارد که از طریق رسانه ملی ارائه می‌شود و تمام افراد جامعه مخاطبان آن هستند در حالی که فقط برای قشر خاصی از جامعه مناسب است.

حریرچی در ادامه سخنانش بر اهمیت این دوران و شکل گیری پایه‌های اعتقادی، باورها و شخصیت افراد تاکید کرد و انجام رفتارهای مناسب، منطقی و پاسخگویی مستمر و حمایت گرانه به سوالات و کنجکاوی‌های نوجوانان را برای مدیریت و هدایت این افراد بسیار موثر توصیف کرد.

این متخصص سلامت عمومی قابل اعتماد و قابل اتکا بودن را از مهمترین ویژگی‌های نقش مادری و پدری عنوان کرد و خاطر نشان کرد: ما باید پدر و مادر خوبی باشیم و برای تحقق این امر باید تلاش کنیم تا حد امکان به سوالات فرزندان خود پاسخ داده و شرایط آنها را درک کنیم. همچنین اگر امکان برآوردن نیازهای آنان را نداشتیم با لحنی مثبت برای فرزندان خود توضیح دهیم که به چه دلیل امکان برآوردن خواسته او وجود ندارد.

اقتدار در عین مهربانی بهترین روش رفتاری والدین با فرزندانشان
این جامعه شناس اقتدار در عین مهربانی را بهترین روش رفتاری والدین با فرزندانشان توصیف کرد و در همین خصوص تشریح کرد: نظارت را نمی‌توان منتفی کرد. البته نظارت با دخالت فرق دارد. نظارت بر رفتار نوجوان به عنوان یکی از وظایف والدین و برای موفقیت فرزندشان صورت می‌گیرد. معتقدم نظارت با فاصله ضمن همراهی کردن و درک شرایط و خواسته‌های نوجوانان می‌تواند به موثر بودن تلاش والدین کمک کند ضمن اینکه در چنین شرایطی نوجوان بهتر درک می‌کند که اعمال نظارت از سوی والدین او برای کمک و هدایت اوست و نشانه دوستی و علاقه آنهاست.

فرزند سالاری از الگوهای اشتباه رایج در خانواده‌ها
وی فرزند سالاری را یکی از الگوهای اشتباه رایج در خانواده‌ها دانست و بر حق انتخاب نوجوانان تاکید کرد و افزود: نوجوانان باید این نکته را متوجه شوند که آنها هم می‌توانند در خصوص بعضی از مسائل نظراتشان را بگویند و در بعضی موضوع ها حق انتخاب بیشتری دارند.

حریرچی با اشاره به بعضی از رفتارهای اشتباه نوجوانان که منجر به تعرض به حقوق دیگران می‌شود، اظهار کرد: والدین باید با رفتار خود به فرزندشان یاد دهند که او از حقوقی برخوردار است. ضمن اینکه اجازه ندارد حقوق دیگران را زیر پا بگذارد. او باید بفهمد که آزادی به معنای نادیده گرفتن حقوق اطرافیان نیست.

چرا فرزندان با والدین خود مبارزه می‌کنند؟
وی با تاکید بر اینکه نحوه رفتار والدین و رعایت حقوق دیگران از سوی آنها در زمینه تداوم این روند به وسیله نوجوانان بسیار موثر است، اظهار کرد: اگر فرزندان ما رفتار درست و روابط اجتماعی در قالبی سالم را نیاموزند، در تمام زمینه‌ها با پدر و مادر خود مبارزه می‌کنند و این شرایط نامناسبی است که محصول عدم درک و ناتوانی در برقراری روابط دوستانه از سوی والدین و سپس نوجوانان آنها شکل گرفته و می‌تواند تشدید شود.

این جامعه شناس با تصریح این نکته که مهمترین نیاز بچه‌های امروز “وقت” است گفت: باید برای بچه‌های امروز وقت بگذاریم حتی باید پیش بینی کنیم که طی چند سال آینده چه تحولاتی رخ خواهد داد و نیاز فرزندان ما در آن شرایط چه خواهد بود.

فاصله نسلی به ۸ سال کاهش یافته است
این متخصص سلامت تعارض بین نسل‌ها را یکی از واقعیت‌های جامعه مدرن توصیف کرد و با اشاره به اینکه این تعارض حاصل بمباران اطلاعاتی است، بیان کرد: در شرایط کنونی فاصله نسلی به ۸ سال کاهش یافته است و همین ارتقاء سطح آگاهی والدین با شرایط کنونی و همگام با نوجوانان و امکان ارتباط و درک متقابل را افزایش می دهد.

به هر بهانه‌ای با فرزندان خود صحبت کنید
وی با تاکید بر اهمیت صحبت کردن با نوجوانان در مورد موضوعات گوناگون گفت: ما باید به دنبال بهانه باشیم تا در مورد هر موضوعی با فرزندان خود صحبت کنیم.

عضو هیات علمی دانشگاه علوم بهزیستی و توانبخشی در همین خصوص تصریح کرد: پند و اندرز دادن در شرایط کنونی هیچ فایده‌ای نخواهد داشت. کودکان دیروز هم چاره‌ای جز پذیرش نصیحت بزرگان را نداشتند. امروز باید نوجوانان با استدلال در حد فهمشان قانع شوند.

اشتباهات فرندان خود را با استدلال به آنها بفهمانید
این جامعه شناس نظرخواهی از کودکان و نوجوانان در شرایط گوناگون را با اهمیت دانست و ادامه داد: زمانی که نوجوانان رفتار خطایی مرتکب می‌شوند والدین او می‌توانند دلایل خود را برای او توضیح داده و با شفاف سازی از طریق گفتگو به وی کمک کنند و اشتباهش را بفهمد.

حریرچی در خاتمه نشاط و شادی را اصل اولیه دوره نوجوانی دانست و بر لزوم ایجاد یک برنامه تفریحاتی متناسب با سن نوجوانان تاکید کرد.

وی ورزش را یکی از سالم ترین برنامه‌های هفتگی توصیف کرد و بر اهمیت گذراندن دوره نوجوانی با نشاط و تجربیات سازنده برای داشتن انسانی سالم تاکید کرد.

 مهکام مجله اینترنتی آموزش خانواده موفق ایرانی – چگونه با نوجوانان رفتار کنیم ؟

تربیت فرزند و نیازهای روانی، عاطفی – خانواده آسمانی

بانوان, تربیت کودک دبستانی, تربیت کودک پیش از دبستان, خانواده موفق, زنان, زنان باردار, فرزند پروری, محصولات نوجوانان, مردان, نیازهای کودکان و نوزادان, پس از ازدواج, چگونه با فرزند نوجوان خود رفتار کنیم