اصول اساسي راهنمايي و مشاوره چیست ؟
اصول اساسي راهنمايي و مشاوره چیست ؟
اصول اساسي راهنمايي و مشاوره
راهنمايي و مشاوره بر اصولي استوار است كه در زير به ذكر پاره‌اي ار آنها مي‌پردازيم :
1- در راهنمايي، اعتقاد بر تكريم شخصيت و كرامت و فضيلت مقام انساني است؛ به همين دليل، مشاور، مراجع را به عنوان يك انسان مي‌پذيرد و در كمك به او، حداكثر كوشش خود را به عمل مي‌آورد. مشاور مثل معلم نيست كه با گروه سرو كار داشته باشد، بلكه رابطه او با يك فرد مطرح است كه بايد به مقام انساني او ارج نهد و او را به گرمي بپذيرد.
2- مشاور بايد به شخصيت مراجع احترام بگذارد و بدون توجه به عقيده، موقعيت اجتماعي، جنس، نژاد، مليت و وضع مالي مراجع، براي او قدر و ارزش قائل شود.
در مشاوره، اين اصل مهم است و در واقع مي‌توان گفت كه اين اصل براي روشن شدن اصل اول است و در واقع هر دو اين اصول، يكي هستند؛ زيرا مراجعي كه به عنوان انسان پذيرفته شود، به ناگزير مورد احترام قرار مي‌گيرد و از اين ديدگاه، به وي توجه خواهد شد.
فردي كه در تجزيه و تحليل‌هاي رواني متخصص باشد، ولي به شخص مراجع توجه نداشته باشد و ارزشي براي او قائل نشود، مشاور خوبي نخواهد بود.
3- در مشاوره، بايد حقوق مراجع محفوظ بماند و مورد احترام قرار گيرد. هر فردي قابليت تصميم‌گرفتن دارد و بر اين اساس، تصميم‌گيري حق مراجع است.
ممكن است مراجع به علل زير، احساس كند كه خود قادر به تصميم‌گيري نيست:
- مشاور هيچ‌گاه اجازه تصميم‌گيري به او نداده باشد و مراجع در هر مشكلي، به وي مراجعه كرده باشد.
- وابسته و متكي به پدر و مادر خويش، بار آمده است.
- عقده حقارت (خودكم‌بيني) داشته باشد.
مشاور بايد در مواجهه با مراجع مذكور، طوري عمل كند كه در وي، قدرت تصميم‌گيري و اتكا به نفس به وجود آيد.
مشاور نه تنها بايد به وجود قابليت تصميم‌گيري در همه افراد اعتقاد داشته باشد، بلكه بايد در عمل نيز، قدرت تصميم‌گيري و خودرهبري را در مراجعان تقويت كند.
از اين لحاظ، اين اصل با اصل دوم يعني احترام به ارزش فرد، معادل است؛ احترام به اين كه فرد، خود قابليت اداره زندگي خويش را دارد.
4- مشاوره، يك رابطه مجاز و آزاد است. مراجع بايد طي مشاوره، آزادي كامل داشته باشد تا بتواند هر چه مي‌خواهد بگويد. حتي ممكن است از اظهارات مراجع، شوكي به مشاور دست بدهد، يا آن گفته‌هاي وي دو از اخلاق باشد. با اين حال، مشاور بايد كاملاً به حرف‌هاي او گوش بدهد و از ارزيابي، قضاوت كردن، سرزنش كردن، قيافه گرفتن و ايجاد صدهايي كه اين چنين معاني داشته باشند، پرهيز كند. بديهي است كه مشاور نبايد بي‌تفاوت باشد؛ زيرا مراجع بايد احساس كند كه مشاور به او توجه دارد و به سخنانش گوش مي‌دهد. اين، هنر است كه در عين آن كه مشاور نشان مي‌دهد كه به مراجع توجه دارد و به سخنان او گوش مي‌دهد، نبايد مراجع احساس كند كه ارزيابي، قضاوت، يا سرزنشي در كار است.
رابطه مشاور و مراجع يك رابطه مجاز و مختارانه و رابطه‌ي غيرمعمول است؛ زيرا در روابط معمولي قضاوت ارزيابي وجود دارد. مشاور تنها شخصي است كه رابطه‌اي آزاد با مراجع برقرار مي‌كند و مراجع تنها در جلسه مشاوره مي‌تواند مطالب خود را آزادانه بيان كند؛ زيرا هيچ قضاوتي در مورد او صورت نمي‌گيرد.
5- راهنمايي نبايد به مراجع تحميل شود و به اجبار انجام گيرد. چون راهنمايي به منظور رشد شخصي فرد صورت مي‌گيرد. بنابراين چنانچه كسي را به اجبار تحت راهنمايي قرار دهند، هدف مذكور عملي نخواهد شد.
در مورد دانش‌آموزاني كه براي مشاوره فرستاده مي‌شوند، يا به وسيله مشاور احضار مي‌شوند بايد قبل از هر چيز به رفع اكراه، بي‌علاقگي و مقاومت آنان در برابر راهنمايي، اقدام شود.
6- چون راهنمايي، جرياني پيوسته در زمينه كمك به فرد است، بنابراين بايد در تمام طول زندگي ادامه يابد و در دوران تحصيل، از ابتدايي آغاز شود، و تا پايان تحصيل انجام گيرد.
7- در امر راهنمايي، تمام جنبه‌هاي شخصيتي دانش‌آموز و رشد و تكامل فردي او مورد توجه قرار مي‌گيرد. در مدارس، اساساً رشد عقلي دانش‌آموزان مورد نظر است و عوامل عاطفي و شخصيتي، زماني مورد توجه قرار مي‌گيرند كه در يادگيري دانش‌آموز خللي ايجاد كنند؛ در حالي كه در راهنمايي، جنبه‌هاي مختلف شخصيت اعم از عقلي، عاطفي، اجتماعي و جسمي و رشد و تكامل همه جانبه دانش‌آموز در نظر گرفته مي‌شود.
8- راهنمايي، قسمت عمده‌اي از فعاليت‌هاي آموزشي است. بخش مهمي از فعاليت‌هاي آموزشي را خدمات راهنمايي تشكيل مي‌دهد ، تا جايي كه بعضي از متخصصان راهنمايي را مترادف با تعليم و تربيت به شمار مي‌آورند.
9- راهنمايي ، در قبال هم فرد و هم جامعه، مسئوليت دارد. اساس و پايه انديشه راهنمايي، بر توجه به فرد و نيازمندي‌ها و رشد وي استوار است. با وجود اين، توجه به نيازهاي جامعه، در خور اهميت بسيار است و در راهنمايي، ضمن توجه به فرد، به صورت غيرمستقيم يعني از طريق كمك به اشتغال مناسب و جلب توجه فرد به مشاغل مورد نياز جامعه، مسئوليت آن در برابر جامعه نيز انجام مي‌شود.
10- مشاور معتقد است كه فرد مختار و مسئول است و صلاحيت حل مشكلات خود را دارد؛ بنابراين او قادر است كه به كمك مشاور، شخصاً به حل مشكلات خود بپردازد.
11- شرط اصلي موفقيت در برنامه راهنمايي ، همكاري كليه كاركنان مدرسه است؛ بنابراين مدير، معلم، مشاور و ساير متخصصان راهنمايي، بايد هماهنگ با يكديگر، در پيشبرد برنامه‌هاي راهنمايي كمك كنند.
12-راهنمايي ، براي همه افراد و در تمام سنين انجام مي‌گيرد.
13- در راهنمايي ، به پاسخگويي به تفاوت‌هاي فردي از نظر توانايي‌ها و محدوديت‌ها، توجه خاصي مي‌شود و در اين زمينه، از طريق كمك به دانش‌آموز در انتخاب شغل و توزيع فارغ‌التحصيلان در مشاغل مورد نياز جامعه، عمل مناسب صورت مي‌گيرد.
بازگشت به فهرست اصول و فنون راهنمایی و مشاوره
مهکام مجله اینترنتی آموزش خانواده سبز ایرانی
