"> ازدواج موقت یا صیغه موقت خوب است یا بد ؟ - مشاوره آنلاین مهکام
مشاوره آنلاین مهکام

ازدواج موقت یا صیغه موقت خوب است یا بد ؟

ازدواج موقت

ازدواج موقت از جمله مباحث بسیار بحث برانگیز در میان جامعه می باشد که برخی این نوع همسرداری را قبول ندارند و برخی از این نوع ازدواج به استناد روایات اسلامی دفاع می کنند . اما براستی ازدواج موقت یا صیغه موقت خوب است یا بد ؟ در مطلب زیر سعی شده است به فراخور حال عموم مردم به موضوع پرحاشیه ازدواج موقت پرداخته شود.

مقدمه ای بر ازدواج موقت:

اساس برنامه حیات اسلامی آن است، كه ازدواج به صورت دائم صورت پذیرد، و این چنین نهادی است كه موجب آرامش، آسایش و تعادل روحی و روانی می شود؛ چرا كه ازدواج تنها برای لذّت جسمی و جنسی نیست، بلكه نوعی امنیت روحی و روانی را با خود به ارمغان می آورد. هر مرد و زنی در درون خود نه تنها خلاء جسمی، بلكه خلاء روحی نیز دارد، كه جز با طرف دیگر پرنمی شود، و لذا است كه خداوند متعال آن را مایه آرامش زوجین معرفی می نماید:

«و از آیات و نشانه های حكیمانه خداوند این است، كه برای شما از جنس خودتان همسرانی قرار داد، تا در كنار آنان آرامش یابید.»[1]

ازدواج موقت یا صیغه موقت خوب است یا بد ؟

ازدواج موقت یا صیغه موقت خوب است یا بد ؟

ازدواج موقت یا متعه نیز یكی از سنت های گرانبهای پیامبر اكرم ـ صلّی الله علیه و آله ـ است كه در زمان ایشان حلال شده است. دین فطری و انسان ساز اسلام به علت های مختلفی چون فراهم نبودن زمینه و شرایط ازدواج دائم یا دوری از همسر به خاطر جنگ یا مسافرت، كه فرد احساس شدید نیاز به ارضاء میل جنسی خود پیدا می كرد، و می ترسید كه به گناه بیافتد، ازدواج موقت را به امر الهی حلال نموده است؛ تا اولاً با گناه و فحشا مقابله بشود و ثانیاً از این راه فرد به یك لذّت مطبوع و مشروع برسد.

ازدواج موقت یا صیغه هر چند در زمان بحرانی فشار شدید غریزه جنسی و ترس از آلوده شدن به گناه توصیه می شود تا در اثر آن دچار گناه و منكرات و یا بیماری های روانی همچون اضطراب، بی ثباتی روحی و روانی نشود، اما آن به هیچ وجه فایده های روحی و روانی و مستمر ازدواج دائم را ندارد.

علل بی رونقی ازدواج موقت :

متأسفانه شرایط فرهنگی و رسومات رایج در بین مردم، و ایجاد دید منفی نسبت به ازدواج موقت به علل مختلف همچون:

  1. شایع شدن تحریم آن، به علت آن كه اهل سنت آن را حرام می دانند
  2. شبهه افكنی برخی افراد كج اندیش
  3. تصوّرات غلط مردم به اینكه این نوع ازدواج با معنویت و عفاف و پاكدامنی ناسازگار است
  4. سوء استفاده برخی فرصت طلبان و … باعث شده است كه عمل به این قانون الهی كاهش یافته و اجرای آزادانه و علنی آن با مشكلات زیادی مواجه شود. و هر قانونی كه بخشی از عرف و فرهنگ عمومی نشود، ناشناخته و نامأنوس می ماند. و به مرور به امر ناهنجار و غیر قابل قبول تبدیل می شود.
پیشنهاد مطالعه:  17 نشانه که بفهمیم پسری تصمیم ازدواج دارد

توصیه ائمه اطهار (ع) و دانشمندان :

امامان معصوم ـ علیهم السّلام ـ و علما و فقها، مردم را به این حلال و قانون الهی تشویق و ترغیب می كردند تا:

اوّلاً این احكام الهی تباه نشده و دست به فراموشی سپرده نشود. چنانكه امام صادق ـ علیه السّلام ـ می فرماید: «كسی كه متعه(ازدواج موقت) را حلال ندارند، از ما نیست.»[2]

ثانیاً برای مسأله حیاتی مانند مسأله جنسی، باید راه حلّی وجود داشته باشد، و چنین نشود كه این مسأله به یك شكل آزاردهنده تبدیل گردد، و در صورت نبود آن مردم خصوصاً جوانان در اثر شدت زیاد فشار جنسی به گناه آلوده شوند، و به خاطر همین است كه امیرالمؤمنین ـ علیه السّلام ـ فرمودند: «اگر عُمَر متعه را نهی نمی كرد،[3] زنا نمی كرد احدی جز افرادی كه سرشتشان منحرف است و شقی هستند.»

شهید مطهری در كتاب نظام حقوق زن در اسلام به بررسی این موضوع پرداخته، و شدیداً از آن دفاع كرده، فرموده: بستر جامعه برای وجود و امكان ازدواج موقت برای جوانانی كه شدیداً تحت فشار جنسی هستند و امكانات ازدواج دائم را ندارند، باید آماده شود.[4]

جمع بندی كتاب های روایی:

قبل از جمع بندی روایات وارد شده در مورد ازدواج موقت، باید بگوییم كه همه كتاب های روایی معتبر، همچون الكافی، وسائل الشیعه و غیره … باب هایی را به این موضوع اختصاص داده اند. اما مهترین منبعی كه وجود دارد، و روایات وارد شیعه در مورد ازدواج موقت را در یك مجموعه جمع آوری كرده است، كتاب المتعه، شیخ مفید است كه مرحوم مجلسی همه آنها را در بحارالأنوار، ج 100، آورده است.

  1. روایات زیادی وجود دارد كه ازدواج موقت مستحب است و به همه به صورت مطلق امر شده كه متعه بكنند همچون روایتی كه امام صادق ـ علیه السّلام ـ می فرماید: «یستحب للرجل أن یتزوج المتعه ما أحب للرجل منكم أن یخرج من الدنیا حتی یتزوج المتعه و لو مره» مستحب است بر هر كس متعه گرفته باشد و دوست ندارم كه فردی از شما از دنیا برود، مگر اینكه یك مرتبه هم شده متعه و صیغه گرفته باشد.[5]
  2. اما در مقابل، روایاتی هم وجود دارد كه افراد مختلفی را كه نیاز به آن ندارند در موقعیت های مختلف، نهی كرده اند كه به متعه روی بیاورند: همچون روایتی كه امام موسی كاظم ـ علیه السّلام ـ به علی بن یقطین می فرماید: «تو را با نكاح متعه چه كار و حال آنكه خداوند تو را از آن بی نیاز كرده است.»[6]
پیشنهاد مطالعه:  17 سوال مهم در جلسه آشنایی

از جمع بندی این گونه روایات به دست می آید كه:

اولاً: سفارشات زیاد به ازدواج موقت به خاطر این بود كه این قانون و سنت الهی پایمال نشود و همچنین این حلال الهی برای افراد خاصی است كه تحت فشار زیاد نیروی جنسی هستند.

ثانیاً: این ازدواج در موارد زیادی مكروه است و نباید به آن روی آورد، كه مواری از آن عبارتند از:

  1. جایی كه تهمت زنا و غیره زده شود.
  2. جایی كه باعث اذیّت همسران دائم و تضییع حقوق آنان گردد.
  3. جایی كه انسان را از مسؤلیت و انجام واجبات باز دارد.
  4. جایی كه باعث خفت و سبكی انسان گردد.
  5. جایی كه فقط برای هوس رانی باشد.
  6. جایی كه زن زناكار و بدكاره باشد و یا دختر باكره باشد.[7]

شهید مطهری در این باره می فرماید: «اما آنجا كه عموم افراد را ترغیب و تشویق كرده اند، به خاطر حكمت ثانوی آن یعنی «احیاء سنت متروكه» بوده است؛ زیرا تنها ترغیب و تشویق نیازمندان برای احیاء این سنت متروكه كافی نبوده است … و هرگز منظور و مقصود این نبوده است كه وسیله هوسرانی و هواپرستی و حرامسرا سازی برای حیوان صفتان و یا وسیله بیچارگی برای عده ای زنان اغفال شده و فرزندان بی سرپرست فراهم كنند».[8]

مشكلات ازدواج موقت برای جوانان:

شرایط اجتماعی نامناسب، عدم پذیرش ازدواج موقتی و صیغه در بین عرف مردم به عنوان یك راه حل واقعی، نبود مقررّاتی مناسب در بین مردم و بی مسؤلیتی برخی افراد و عدم پذیرش بعضی آثار آن(تولد فرزند و …)، و سودجویی های برخی از افراد فرصت طلب، مشكلات زیادی را برای اجرای این سنت الهی به خصوص برای افراد جوان مجرّد ایجاد كرده است، و تا فراهم شدن شرایط بهتر فاصله های زیادی وجود دارد. از این رهگذر توصیه می شود جوانان به سفارشات دیگر دین مقدس اسلام یعنی حفظ عفّت و پاكدامنی، تقوی و پرهیزگاری كه اصل هم همین است عمل كنند تا شرایط مناسب ازدواج دائم آنها فراهم شود.

مشكل دیگری كه وجود دارد این است كه امكان دارد كسانی كه به ازدواج موقت روی می آورند، بخواهند فقط میل جنسی را از این طریق ارضا كنند و دیگر در آینده به ازدواج دائم كه ركن اساسی است و فواید زیادی دارد، روی نیاورند.

و لااقل تجارب نشان داده، كه میل جنسی با كامجویی ها، هر چند به شیوه صحیح و شرعی باشد، شعله ورتر می شود، و شاید تنوع طلبی و فزونی خواهی انسان باعث شود، كه با یكی دوبار صیغه موقت، انسان به آن معتاد شود و دنبال هوسرانی و شهوترانی رود كه مورد نهی اسلام است و این میل، یكی از امیال نیرومندی است كه افكار و افعال افراد جوان را كه دنبال تحصیل، تهذیب و كار و كوشش هستید، تحت تأثیر زیادی گذاشته و مانع رشد و پیشرفت آنها می شود. لذا توصیه می شود، اگر فشار جنسی خیلی زیاد نیست و تا حدّی نیست كه به گناه آلوده شوید، از پرداختن به ازدواج موقت خودداری شود.

پیشنهاد مطالعه:  مشاوره قبل از ازدواج چرا و چگونه ؟

مشکلات ازدواج موقت برای زنان جوان:

شرایط اجتماعی نامناسب، نبود مقرراتی مناسب در بین مردم و بی مسئولیتی برخی افراد و عدم پذیرش بعضی آثار آن (بارداری و …) و سودجویی های برخی از افراد، مشکلات زیادی را به خصوص برای زنان و دختران جوان ایجاد کرده است. لذا برخی از علما روی آوری این گونه افراد را به ازدواج موقت مناسب ندانسته و توصیه می کنند که، آنها در پی احساسات یا نیازهای زودگذر نروند، زیرا برقرار کردن یک رابطه زودگذر، بدون مصلحت اندیشی، بر آینده آنان و روحیه و وضع اجتماعی آنان اثر منفی می گذارد. بنابر این، زن باید به ازدواج موقت به گونه ای کاملا واقع بینانه توجه کرده و به دنبال آن برود. ولی اگر فشار و نیازهای جنسی به اندازه ای باشد که تحمل آن دشوار است، و می ترسد که به گناه بیافتد، آن موقع با کمال احتیاط و مراقبت های ویژه، به ازدواج موقت تن در دهد.[9]

منابع كمكی:

  1. حجّتی، احمد، در مسیر زندگی با ازدواج موقت یا دائم، ج اول، قم، مؤلف، 1370.
  2. قائمی، علی، تشكیل خانواده در اسلام، تهران، امیری، ج هشتم، 1372.
  3. عسگری، مرتضی، ازدواج موقت در اسلام، ترجمه محمد جواد كرمی، تهران، نشر مجمع علمی اسلامی، 1377.
  4. صحتی، احمد، در مسیر زندگی با ازدواج دائم یا موقت، قم،1370.
  5. تحلیلی بر روان شناسی زن در ازدواج موقت، طلعت رافعی،نشر دائره.

——————————————————————————–

[1] . روم/21.

[2] . وسائل الشیعه، ج 21، ص 7.

[3] . اشاره به خلیفه دوم دارد.

[4] . رجوع شود به: مطهری؛ مرتضی، نظام حقوق زن در اسلام، تهران، صدرا، 1379، ج 28، ص 45 تا 69.

[5] . المتعه ،ص 8، بحارالأنوار، ج 100، ص 305، (سی دی نور 2).

[6] . المتعه، ص 14، كافی، ج 5، ص 452، بحار الأنوار، ج100، ص 311.

[7] . مفید، متعه یا ازدواج موقت، ترجمه و تفسیر سید حسین نجفی یزدی، قم، ناظرین، 1382، ص 54.

[8] . نظام حقوق زن در اسلام، همان، ص 68.

[9]. فضل الله، سید محمد حسین، دنیای زن، ترجمه واحد ترجمه دفتر ژژوهشی و نشر سهروردی، تهران، دفتر ژژوهش و نشر سهروردی، 1383، ص 387.

[10]. عسگری فر، حسین، نقش بهداشت روان در ازدواج، تهران. گفتگو، 1380، ص 161.

about

مطالب مفید

مدیریت وب سایت مهکام ، مجله اینترنتی آموزش خانواده را آقای حسن رامشینی به عهده دارند . ایشان در کنار مشاوره روانشناسی با جمعی دیگر از بهترین روانشناسان و مشاوران کشور به طور ضمنی به غنای این وب سایت کمک می کنند تا بتوانند مهکام را تبدیل به مرجعی برای رفع مشکلات و مسائل مربوط به روان انسانها نمایند.

×