اختلالات خوردن – بی اشتهایی عصبی – پرخوری عصبی

اختلالات خوردن

اختلال خوردن از جمله اختلالات روانشناسی می باشد که به دو قسمت بی اشتهایی عصبی و پرخوری عصبی تقسیم می شود بر مبنای آشفتگی شدید در رفتار خوردن مشخص می شود.

اختلال بی اشتهایی عصبی (Anorexia nervosa ) یعنی خودداری از غذا خوردن علی رغم نیاز به غذا به منظور داشتن كمترین وزن بهنجار بدن مشخص می شود .

اختلال پرخوری عصبی (bulimia nervosa) برحسب دوره های مكرر خوردن با ولع و به دنبال آن رفتارهای جبرانی نامناسب مانند استفراغ عمدی، مصرف نابجای داروهای ملین یا سایر داروها، روزه داری یا ورزش مفرط مشخص می شود. آشفتگی در درك شكل و وزن بدن ویژگی اصلی بی اشتهایی عصبی و پرخوری عصبی است.

 بی اشتهایی عصبی (Anorexia neruosa ، آنوركسیا یا فقدان اشتها ) چیست ؟

وجه مشخص بی اشتهایی عصبی عبارت است از: رفتار ارادی و هدفمند جهت از دست دادن وزن، كاهش وزن، اشتغال ذهنی به وزن بدن و غذا، الگوهای خاص و عجیب غذایی، ترس شدید از افزایش وزن، اختلال تصویر بدن و قطع قاعدگی (آمنوره).

حدود نیمی از مبتلایان به علت كاهش شدید مصرف غذا دچار كاهش وزن می شوند و برخی از آنها برنامه های ورزشی سختی انجام می دهند.

نیم دیگر بیماران رژیم غذایی سختگیرانه ای برای خود تنظیم می كنند ولی كنترل خود را از دست می دهند، پرخوری می كنند، سپس رفتارهای پاكسازی (Purgiig) از خود نشان می دهند. برخی بیماران حتی پس از خوردن مقادیر اندك غذا نیز پاكسازی می كنند.

بی اشتهایی عصبی اختلالی تعریف شده است كه در آن فرد از حفظ حداقل وزن طبیعی امتناع می كند، شدیداً از افزایش وزن می ترسد، به میزان زیادی در مورد بدن خود و شكل آن برداشت های اشتباه دارد.

اصطلاح بی اشتهایی عصبی گمراه كننده است زیرا فقدان اشتها بندرت در مراحل اولیه این اختلال روی می دهد بلكه به دلیل اختلال عمیق در تصویر بدنی است كه فرد بی وقفه در پی لاغری است و بدین منظور تا مرحله گرسنگی كشیدن نیز پیش می رود.

این اختلال دهها سال است كه شناسایی شده است و در افراد مختلف با همسانی چشمگیری توصیف شده است. بی اشتهایی عصبی در زنان شایعتر از مردان است و معمولاً در نوجوانی آغاز می شود.

در همه مبتلایان ترس شدید از افزایش وزن و چاقی وجود دارد كه بی تردید در عدم تمایل آنها به درمان یا مقاومت در مقابل آن نقش دارد. اكثر رفتارهای غیرعادی معطوف به كاهش وزن در خفا صورت می گیرد.

بیمار غالباً از خوردن غذا با افراد خانواده یا در اماكن عمومی امتناع می كند. این افراد با كاهش شدید غذای مصرفی به خصوص كاهش غیرمتناسب در غذاهای چرب و با كربوهیدرات بالا، وزن خود را كاهش می دهند.

همان طور كه قبلاً اشاره شد، اصطلاح بی اشتهایی نامگذاری غلطی است زیرا فقدان اشتها معمولاً تا اواخر اختلال پدیده نادری است. علاقه زیاد بیمار به جمع آوری دستورالعمل آشپزی و آماده سازی غذاهای مفصل برای دیگران نشانه اینست كه فرد مدام به خوردن می اندیشد.

برخی قادر به كنترل دائمی محدودیت داوطلبانه غذایی نبوده و دوره های پرخوری دارند. این پرخوری ها اغلب مخفیانه و در شب انجام می شوند. بیمار معمولاً پس از هر پرخوری استفراغ عمدی می كند، جهت كاهش وزن از مسهل و داروهای مدر استفاده می كند.

تمرین های تشریفاتی، دوچرخه سواری وسیع، قدم زدن، دویدن از فعالیت های معمول این بیماران است. مبتلایان درمورد غذا رفتارهای خاصی نشان می دهند. مثلاً در تمام قسمتهای خانه انواع غذاها را پنهان می كنند، همیشه در جیب و كیفشان مقدار زیادی شكلات و شیرینی دارند.

هنگام غذا سعی دارند آن را در دستمال سفره بریزند یا در جیبشان پنهان كنند. گوشت را به قطعات بسیار كوچك تقسیم می كنند و زمان زیادی را صرف مرتب چیدن این قطعات در بشقاب می كنند. اگر به رفتار عجیب آنها در این موارد اشاره شود، منكر غیرعادی بودن آن شده یا خیلی سطحی از بحث درمورد آن طفره می روند.

 روشهای درمان بیماری بی اشتهایی عصبی

بستری كردن

باتوجه به نقش عوامل پیچیده روان شناختی و طبی در بی اشتهایی عصبی یك طرح درمانی جامع توصیه می شود كه شامل بستری كردن در بیمارستان و درصورت لزوم درمان خانوادگی و فردی است. رویكردهای رفتاری، شناختی، بین فردی و در برخی موارد تجویز دارو باید مدنظر باشد.

پرخوری عصبی ( bulimia nervosa ،بولیمیا) چیست ؟

پرخوری عصبی یک اختلال در غذا خوردن است که با دوره های مکرر پرخوری (غذا خوردن افراطی) همراه است. در این اختلال، فرد بعد از پرخوری تلاش می کند که از چاق شدن پیشگیری کند و به همین منظور از ملین ها استفاده میکند و یا خود را تحریک کرده تا استفراغ کند و یا برنامه های ورزشی بسیار سنگینی را اجرا می کند که این قضیه در نهایت منجر به کاهش وزن فرد می شود.

پرخوری با از دست دادن کنترل در غذا خوردن همراه است.

علائم پرخوری عصبی تقریبا 8 درصد از زنان انگلستان را تحت تاثیر قرار می دهد.

تشخیص پرخوری عصبی

بر اساس گزارش سازمان بهداشت جهانی، معیارهای اصلی برای تشخیص پرخوری عصبی به شرح زیر هستند:

• اشتغال ذهنی مداوم به خوردن و یک میل مقاومت ناپذیر به خوردن مواد غذایی
• دوره های پشت سر هم پرخوری که در هر دفعه حجم زیادی غذا در مدتی کوتاه مصرف می شود.
• انجام اقدامات شدید برای پیشگیری از افزایش وزن مانند استفاده از داروها، روزه گرفتن، ملین ها و استفراغ خود خواسته.
• هراس از چاقی که اغلب در این افراد دیده می شود. معمولا این دو اختلال با هم همپوشانی دارند.

علل پرخوری عصبی چه چیزهایی هستند ؟

علت پرخوری عصبی ناشناخته است. عوامل موثر در محیط اجتماعی بیمار بسیار مهم است. از جمله این عوامل می توان به موارد زیر اشاره کرد:

• موقعیت های استرس زا در زندگی شخصی یا کاری
• حوادث زندگی
• فشار های فرهنگی که از طریق رسانه ها بر روی زنان وارد آمده و آنها را به داشتن وزن کم و اندام متناسب تشویق و یا حتی مجبور می کند.
• بیماران مبتلا به پرخوری عصبی معمولا از اعتماد به نفس پایین و افسردگی رنج می برند.
• ممکن است ژنتیک نیز در بروز این بیماری تاثیر داشته باشد.

افراد مبتلا به پرخوری برای مقابله با این اختلال چه کارهایی می توانند بکنند؟

در این زمینه بیشتر مطالعه کنید و در صورت وجود پرخوری عصبی خود را تشخیص دهید و برای دریافت کمک و حمایت به مشاوره با پزشک بپردازید.

دوره های اختلال غذا خوردن پرخوری عصبی چگونه است؟

در حالی که برخی از موارد پرخوری عصبی کوتاه مدت هستند اما در بیشتر موارد معمولا بیمار به مدت ماه ها و یا حتی سالها با این بیماری مواجه بوده و سپس به پزشک مراجعه می کند.

این بیماری می تواند برای سالها باقی بماند. در برخی موارد ممکن است علائم پرخوری عصبی برای همیشه و تا آخر عمر بیمار را تحت تاثیر قرار دهد.

استفراغ و پاکسازی سیستم گوارشی می تواند مشکلات جسمی متعددی را به وجود آورد از جمله آسیب دیدن دندان ها به علت اسید معده و مشکلات قلبی و کلیوی به خاطر تخلیه نمک بدن.

تغذیه نامناسب می تواند باعث بروز مشکلات پوست و مو شود.

استفاده از ملین ها نیز می تواند مشکلاتی را برای روده ها به وجود بیاورد.

پرخوری عصبی چگونه درمان می یابد؟

درمان پرخوری عصبی علاوه بر پرخوری عصبی، سایر مشکلات مرتبط با آن مانند اعتماد به نفس پایین و یا افسردگی را هدف قرار می دهد.

روان درمانی یکی از موثرترین روش های درمانی برای پرخوری عصبی است.

در برخی موارد از داروهای ضد افسردگی نیز برای درمان علائم پرخوری عصبی استفاده می شود.

مشاوره روانشناسی مهکام

کلمات کلیدی :

اختلال خوردن ,  اختلال بی اشتهایی عصبی ,  اختلال پرخوری عصبی ,  تشخیص پرخوری عصبی ,  بی اشتهایی عصبی ,  پرخوری عصبی