چهل حدیث درباره یتیم نوازی
چهل حدیث درباره یتیم نوازی
1ـ «حضرت محمد صلي‌الله عليه و آله و سلم»:
خيرُبُيوتِكُم بَيتٌ فيهِ يَتيمٌ مُكَرَّمٌ.
بهترين خانه‌هاي شما خانه‌ايست كه در آن طفل يتيمي مورد مهر و عطوفت قرار بگيرد. (مواعظ عدديّه، ص ۱۹)
۲ـ «مولا اميرالمؤمنين عليه‌السلام»:
اَلله اَلله في الأَيتامِ! فلا تَغُبّوا اَفواهَهُم و لايَضيعُوا بِحضَرِتَكُم.
از خدا بترسيد و دربارة ايتام، خدا را شاهد و ناظر بگيريد! مبادا آن‌ها گاهي سير و گاهي گرسنه بمانند و در جمع شما حقّشان ضايع و پايمال گردد. (نهج‌البلاغه، (وصيت)نامه ص ۴۷)
۳ـ «مولا اميرالمؤمنين عليه‌السلام»:
مِنْ أفضَلِ البِرِّبِرُّ الأَيتامِ.
يكي از والاترين مراتب نيكوكاري لطف و اِحسان نسبت به يتيمان است. (فهرست غرر، ص ۴۳۱)
۴ـ «حضرت فاطمه زهرا سلام‌الله عليها»:
فَرَض اللهُ مُجانَبَةَ أَكِل اَموالِ اليَتامي اجارةً مِنَ الظُّلم.
خداوند خوردن مال يتيمان را حرام فرمود تا حقوق آنان از ظلم و تعدّي محفوظ بماند. (بحار، ج ۷۹، ص ۲۶۸)
۵ـ «پيامبر گرامي اسلام صلي‌الله عليه و آله و سلم»:
اِنّ اليَتيمَ اِذا بَكي اِهتَزَّ لِبُكائِهِ عَرشُ الرَّحمنِ!
وقتي يتيم گريه مي‌كند عرش خداي رحمن به لرزه درمي‌آيد! (لئالي الأخبار، ج ۳، ص ۱۸۱)
۶ـ «مولا اميرالمؤمنين عليه‌السلام»:
اِرحَموا الأرْمَلَةَ وَ اليَتيمَ.
نسبت به بيوه‌زنان و يتيمان دلرحم و مهربان باشيد. (تحف‌العقول، ص ۱۴۷)
۷ـ «پيامبر گرامي اسلام صلي‌الله عليه و آله و سلم»:
كُن لِليَتيمِ كَالأَبِ الرَّحيمِ وَ اَعلَمْ اَنّكَ تَزرَعُ كذلِكَ تَحصُدُ.
نسبت به يتيم مانند يک پدر عطوف و مهربان باش و بدان که تو امروز (هرچه) مي‌کاري (فردا) آن را درو خواهي کرد. (بحار، ج ۷۷، ص ۱۷۱)
۸ـ «امام محمدباقر(عليه‌السلام)»:
إنّ لِليَتيمِ حقّاً.
مسلّماً يتيم، حق و حقوقي دارد. (ثواب‌الاعمال، ص ۴۴۴)
۹ـ «امام جعفرصادق(عليه‌السلام)»:
مَن حَفِظَ يتيماً حَفِظَهُ الله.
هر کس از يتيمي حفاظت و نگهداري کند خداوند حافظ و نگهبان او خواهد بود. (لئالي‌الاخبار، ج ۳، ص ۱۸۱)
۱۰ـ «پيامبر گرامي اسلام صلي‌الله عليه و آله و سلم»:
اِتّقوا الله في‌الضَّعيفين النساءُ و اليتيم.
دربارة اين دو ضعيفُ البُنْيه خدا را شاهد و ناظر بدانيد: يکي زنان و ديگر يتيمان. (خصال، ج ۱، ص ۱۰)
۱۱ـ «امام رضا(عليه‌السلام)»:
إنْ كانَ المُعَزيّ يتيماً فَامسَحْ يَدَيْكَ عَلي رَأسِه.
اگر صاحب عزا شخص يتيم داغديده باشد تو با دو دست عطوفت و نوازشگر خود بر سر او بِکِش. (کتاب‌الحديث، ج ۳، ص ۳۹۹)
۱۲ـ «مولي اميرالمؤمنين عليه‌السلام»:
مَن رَعَي الاَيتامَ رُعِيَ في بَنيهِ.
کسي که حقوق يتيمان را مراعات کند حقوق فرزاندان او نيز مراعات خواهد شد. (فهرست غرر، ص ۴۳۱)
۱۳ـ «امام جعفرصادق(عليه‌السلام)»:
ما مِن عَبدٍ يَمَسحُ يَدهُ علي رأسِ يتيمٍ رحمةً لَهُ اِلاّ اَعطاهُ اللهُ بِكُلِّ شَعرةٍ نوراً يَومَ القِيامةِ.
هر کس بر سر يتيمي دست ترحم و عطوفت بِکِشد خداوند به تعداد هر مويي (که دست بر آن بگذرد) نوري در قيامت به او عطا خواهد فرمود. (وسائل، ج ۱۵، ص ۱۱۱)
۱۴ـ «پيامبر گرامي اسلام صلي‌الله عليه و آله و سلم»:
مَن كفي يتيماً في نَفَقتِهِ بِمالِه حتّي يَستَغني وَجَبت لَهُ الجَنّةُ اَلبتّة.
کسي که نفقة يتيمي را با مال خود سرپرستي کند تا به حدّ بي‌نيازي برسد بدون ترديد بهشت براي او واجب مي‌گردد. (وسائل، ج ۱۱، ص ۵۶۰)
۱۵ـ «پيامبر گرامي اسلام صلي‌الله عليه و آله و سلم»:
انَا و كافِلُ اليَتيمِ كَهاتَينِ في‌الجَنَّةِ اِذا اتَّقَي الله عزَّوجَلَّ (و اَشارَ بِالسَّبّابَةِ وَ الوُسطي)
من (فردا) با سرپرست يتيم ـ مشروط به تقوا و پرهيزکاري ـ در بهشت (مانند دو انگشت سبّابه و ميانه) در کنار هم خواهيم بود. (تفسير نورالثقلين، ج ۵، ص ۵۹۷)
۱۶ـ «امام محمدباقر(عليه‌السلام)»:
مَن اَنكَرَ مَنكُم قَساوَةَ قَلبِه فَليُدْنِ يَتيماً فَلْيُلاطِفْهُ وَلْيَمسَحْ رأسَهُ يَلينُ قَلبُهُ بِإذنِ الله.
هر گاه يكي از شما در خود احساس قساوت و سنگدلي كرد طفل يتيمي را نوازش كند و دست عطوفت بر سر او بكشد به ياري خدا دلش نرم و مهربان مي‌گردد. (وسائل، ج ۱۵، ص ۱۱۱)
۱۷ـ «مولي اميرالمؤمنين عليه‌السلام»:
أحَسِنوا في عَقِبِ غَيرِكُم تُحسَنوا في عَقِبِكُم.
با نسل و بازماندگان ديگران به نيكي رفتار كنيد تا با نسل و بازماندگان شما نيز به نيكي رفتار نمايند. (بحار، ج ۷۵، ص ۱۳)
۱۸ـ «پيامبر گرامي اسلام صلي‌الله عليه و آله و سلم»:
إنّ في‌الجنّةِ داراً يُقالُ لَها «دارُالفَرَحِ» لايَدخُلُها اِلاّ مَن فَرَّحَ يَتامَي المُؤمِنين.
بهشت خانه‌سرايي دارد به نام «دارالفَرح» (خانة شادي)، تنها کساني وارد آنجا مي‌شوند که ايتام مؤمنين را شاد و خُرّم کرده باشند. (نهج‌الفصاحه، ج ۱، ص ۱۷۵)
۱۹ـ «مولي اميرالمؤمنين عليه‌السلام»:
ظَلْم اليَتامي والاَيامي يَنزِلُ النِّقَمَ و يَسلُبُ النِّعَمَ أَهلَها.
ظلم و ستم به يتيمان و زنان بي‌شوهر و بي‌سرپرست باعث نزول عذاب و نقمت و سلب و زوال نعمت از صاحبانش مي‌گردد. (فهرست غرر، ص ۴۳۱)
۲۰ـ «مولي اميرالمؤمنين عليه‌السلام»:
اَدِّبِ اليَتيمَ مِمّا تُؤَدِّبُ بِهِ وَلَدكَ.
طفل يتيم را مانند فرزند خودت به طور يکسان تربيت و ادب کن. (وسائل، ج ۱۵، ص ۱۹۷)
۲۱ـ «پيامبر گرامي اسلام صلي‌الله عليه و آله و سلم»:
مَن كَفَل يتيماً مِن المُسلِمينَ فَاَدخَلَهُ في طَعامِهِ و شَرابِهِ أدخَلَهُ اللهُ الجَنّة اَلبتّةَ الاّ أَن يَعمَلَ ذَنباً لايُغفَر.
کسي که سرپرستي يتيم مسلماني را تکفّل کند و در کنار سفرة خود در خورد و خوراکش همراه نمايد مسلّماً خدا او را در زمرة بهشتيان قرار خواهد داد مگر گناه غيرقابل گذشتي مرتکب گردد. (مستدرک قديم، ج ۱، ص ۱۴۸)
۲۲ـ «مولي اميرالمؤمنين عليه‌السلام»:
بِروّا ايتامَكُم وَ واسُوا فُقراءَكُم وَارْفِقوا بِضُعفائِكُم.
به ايتام خود نيکي کنيد، فقرا و تهيدستان را مواسات نماييد و نسبت به افراد ضعيف و ناتوان رئوف و مهربان باشيد. (فهرست غرر، ص ۴۳۱)
۲۳ـ «امام محمدباقر(عليه‌السلام)»:
اربَعُ مَن كُنَّ فيهِ بني‌اللهُ لَهُ بيتاً في‌الجَنَّة: مَن آوي اليَتيمَ و رَحِم‌الضَعيفَ وَ أَشفَقَ علي والدَيه و رَفِقَ بِمملوكِه.
چهار خصلت در هر کس باشد خداوند در بهشت برايش منزلگاه بنا مي‌کند: کسي که يتيمي را سرپرستي کند، بر افراد ضعيف و ناتوان تَرَحُّم و مهرباني نمايد، به والدين خود مهر بورزد و با زيردستانش نرم‌خو و باعطوفت باشد. (ثواب‌الاعمال، ص ۲۹۸)
۲۴ـ «پيامبر گرامي اسلام صلي‌الله عليه و آله و سلم»:
تَحنَّنوا علي اَيتامِ النّاسِ يُتَحنَّنْ علي ايتامِكُم.
بر يتيمان مردمان تَرحّم کنيد تا بر يتيمان شما ترحم نمايند. (دُرج‌گهر، ص ۴۵)
۲۵ـ «پيامبر گرامي اسلام صلي‌الله عليه و آله و سلم»:
مَن أقْعَدَ اليَتمَ عَلي خِوانهِ وَ يَمسَحُ رأسَهُ يَلينُ قَلبُه.
کسي که يتيمي را بر سفرة خود بنشاند ـ و دست نوازش بر سرِ او بِکِشد دلش نرم و مهربان مي‌گردد. (سفينه، ج ۲، ص ۷۳۱)
۲۶ـ «پيامبر گرامي اسلام صلي‌الله عليه و آله و سلم»:
حَثَّ اللهَ عزّوجَلّ علي بِرِّ اليتامي لاِنْقطاعِهِم عَن آبائهم فَمَن صانَهُم صانَهُ اللهُ و مَن اَكرَمَهُم اَكرَمهُ الله.
خداي تبارک و تعالي آن همه سفارش و تأکيد دربارة نيکي به يتيمان فرموده به خاطر فقدان پدران آن‌ها است. کسي که حقوق آن‌ها را مراعات کند و آنان را گرامي بدارد خداوند نيز وي را (در پناه خود) مصون و گرامي خواهد داشت. (بحار، ج ۷۵، ص ۱۲)
۲۷ـ «امام جعفرصادق(عليه‌السلام)»:
مَن أَصبَح لايَنوي ظُلمَ أحدٍ غَفَراللهُ لَهُ ما أَذنَب ذلِكَ اَليَومَ ما لَمْ يَسفِكْ دماً أَو يأكُلْ مالَ يتيمٍ حراماً.
کسي که روز خود را آغاز کند و نيّت ظلم و تعدّي به کسي نداشته باشد تا زماني که خون کسي را به ناحق نريخته و مال يتيمي را به حرام نخورده باشد خداوند گناهان آن روز او را مي‌آمرزد. (بحار، ج ۷۵، ص ۳۲۴)
۲۸ـ «امام رضا(عليه‌السلام)»:
اِيّاكُم وَ اَموالَ اليَتامي! لاتُعَرَّضوالَها ولاتُلَبَّسوابها.
هان! برحذر باشيد! و از اموال يتيمان شديداً بپرهيزيد. به آن‌ها تعرض نکنيد و خود را بدان گرفتار و آلوده ننماييد. (بحار، ج ۷۵، ص ۵)
۲۹ـ «امام رضا(عليه‌السلام)»:
بِئسَ القوتُ اَكْلُ مالِ الأَيتام!
به راستي که خوردن مال يتيمان چه بد خوراك و چه طعام ناميموني است! (فهرست غرر، ص ۴۳۱)
۳۰ـ «امام محمدباقر(عليه‌السلام)»:
إنّ أَيسَرَ مايَدخُلُ بِهِ العبدُ النارَ، مَن أَكَلَ مِن مالِ اليَتيمِ دِرهماً!
كمترين چيزي كه بنده را داخل آتش دوزخ مي‌كند (تنها) خوردن يك درهم (واحد پول) مال يتيمان است! (بحار، ج ۷۵، ص ۱۰)
۳۱ـ امام موسي‌بن‌جعفر(ع):
مَن أَكَلَ مِن مالِ اليَتيمِ دِرهماً واحداً ظُلماً مِن غَيرِ حَقّ يُخلِدُهُ اللهُ في‌النّار.
كسي كه تنها يك درهم (واحد پول) ظالمانه و به ناحق مال يتيمي را بخورد خداوند جاي او را آتش دوزخ جاودانه خواهد نمود. (بحار، ج ۷۵، ص ۵)
۳۲ـ «امام رضا(عليه‌السلام)»:
اِتَّقوُا اللهَ و لايَعرِضُ احدُكُمْ لِمالِ اِليَتيمِ فَإِنَّ اللهَ جَلّ ثناؤُهُ يَلي حسابَهُ بِنَفسِهِ مَغفوراً لَهُ اَوُ معذَّباً.
از خدا بترسيد و أحدي متعرض اموال طفل يتيم نشود که خداي باعظمت، خود مستقيماً به حساب او رسيدگي مي‌کند خواه اهل نجات و آمرزش باشد يا سزاوار کيفر و عذاب. (بحار، ج ۷۵، ص ۵)
۳۳ـ «امام محمدباقر(عليه‌السلام)»:
إنَّ اللهَ عزَّوجَلَّ وَعَدَ في اَكلِ مالِ اليَتيمِ عُقوبَتَين: «عُقوبَةٌ في‌الدّنيا وَ عُقوبَةٌ في الآخرة.
خداوند دربارة خوردن مال يتيمان دو کيفر مقرّر فرموده: يک کيفر دنيوي و يک کيفر اُخروي. (هم در دنيا عذاب خواهد داشت و هم در آخرت) (بحار، ج ۷۹، ص ۲۶۹)
۳۴ـ «امام رضا(عليه‌السلام)»:
مَن حَوَّلَ مالَ اليَتيمِ أَو أَقرَضَ شَيئاً مِنْهُ كانَ ضامناً بِجميعهِ وَ كانَ عَلَيهِ زَكاتُهُ دونَ اليَتيم.
هر کس در مال يتيم دخل و تصرف کند و يا از آن به کسي قرض بدهد تمامي آن مال را ضامن است و زکات و حقوق واجبة آن به گردن خود او خواهد بود نه به شخص يتيم. (بحار، ج ۷۵، ص ۵)
۳۵ـ «امام رضا(عليه‌السلام)»:
مَنِ اتَّجرَ بِمالِ اليَتيمِ فَرَبِحَ كانَ لِليَتيمِ، والخُسرانُ علَي التّاجر.
هر کس با مال يتيم کسب و تجارت کند هر چه سود کند (تماماً) مال يتيم است و هر چه زيان کند از مال خودِ کاسب خواهد بود. (بحار، ج ۷۵، ص ۵)
۳۶ـ «مولي اميرالمؤمنين عليه‌السلام»:
ظُلْمُ اليِتَامي و الإمآءِ يُنزِلُ النِّقَمَ وَ يَسلُبُ النِّعَمَ أَهلَها.
ستم به يتيمان و زيردستان باعث نزول بلاها است و بر باد دادن نعمت‌ها از صاحبان آن‌ها مي‌گردد. (فهرست غرر، ص ۴۳۱)
۳۷ـ «پيامبر گرامي اسلام صلي‌الله عليه و آله و سلم»:
اَربعُ حَقٌّ عَلي الله أَن لايُدخِلَهُمُ الجنَّةَ، وَلا يُذِيقَهُمْ نَعيَمها: مُدمِنُ الخَمرِ و آكِلُ الرِّبا و آكِلُ مالِ اليَتيمِ بِغَيرِ حَقِّ و العاقُّ لِوالِدَيه.
حقّا که خداوند متعال اين چهار نفر را داخل بهشت نکند و از نعيم نعمت‌هايش آن‌ها را نچشاند: آدم شرابخوار، آدم رباخوار، آن کس که به ناحق مال يتيم را مي‌خورد و ديگر عاق والدين. (نهج‌الفصاحه، ج ۱، ص ۴۹)
۳۸ـ «امام رضا(عليه‌السلام)»:
إنَّ أَكْلَ مالِ اليَتيمِ مِنَ الكَبائِرِ الّتي وَعَد اللهُ عَلَيهَا النّارَ.
خوردن مال يتيم از گناهان کبيره است که خداوند بر آن وعدة آتش دوزخ داده است. (بحار، ج ۷۵، ص ۵)
۳۹ـ «امام محمدباقر(عليه‌السلام)»:
إنَّ آكِلَ مالِ اليَتيمِ يَجيءُ يَومَ القِيامِة وَالنارُ تَلهَبُ في بَطنِه حَتّي تَخرُجَ لهبُ النّارِ مِن فيه.
آن کس که مال يتيم را مي‌خورد روز قيامت در حالي که آتش از درون او شعله‌ور و زبانه‌هايش از دهانش خارج مي‌شود وارد محشر مي‌گردد. (لئالي‌الاخبار، ج ۳، ص ۱۸۴)
۴۰ـ امام موسي‌بن‌جعفر(ع):
لايُتْمَ بَعدَ احْتِلامٍ.
يتيم وقتي به سن بلوغ رسيد ديگر عنوان يتيمي ندارد. (يتيم به او گفته نمي‌شود) (بحار، ج ۷۵، ص ۶)
