روان شناسی مشاوره و انواع مشاوره

روان شناسی مشاوره

    روان شناسی مشاوره یکی از رشته های کاربردی روان شناسی است. به عبارت دیگر، روان شناسی مشاوره، کاربرد روان شناسی در زمینه ٔ کمک به افراد بهنجار برای حل مشکلات آنان، یا کاربرد روان شناسی در مشاوره است. روان شناسی مشاوره رشته ای تخصصی است که با روان شناسی بالینی، دارای وجوه مشترکی است. روان شناس مشاوره معمولاً کمک به افرادی را که مریض نیستند، به عهده داردو معمولاً در سازمان های غیرپزشکی اشتغال دارد؛ در حالی که روان شناسان بالینی معمولاً با افرادی که از نظر روانی، بیمار محسوب می شوند کار می کنند و علاقه دارند که دربیمارستان ها و گروه های پزشکی خدمت کنند. روانشناسان مشاوره در کمک به افراد بهنجار، از تکنیک های روان درمانی نیز استفاده می کنند و بیشتر در دفاتر مشاوره خانوادگی و مشاوره زناشویی، مدارس و دانشگاه ها اشتغال دارند.

تعریف مشاوره از دیدگاه بلوخر وبیگز

بلوخر وبیگز(1983) روان شناس، مشاوره را چنین تعریف می کنند:

شاخه ای از علم روان شناسی، و تخصصی در مبادرت حرفه ای به کار روان شناسی است. روان شناسی مشاوره به عنوان یک رشته ٔ علمی، خصوصاً در زمینه های زیر، از علم روان شناسی استفاده می شود و به آن کمک می کند:

1-رفتار شغلی، شامل رشد علایق، نگرش ها، ارزش ها، واستعدادهای شغلی و رابطه ٔ آنها با رضایت و کارآیی شغلی.

2-شناخت و کمک به افزایش رشد شناختی انسان، و رابطه ٔ آن با حل مسأله، تصمیم گیری و قضاوت.

3-یادگیری انسان و تغییر رفتار، به ویژه در زمینهٔ کسب، انتقال، و حفظ رفتارهای موفق و مسلط در طول زندگی.

4-ارتباط های انسانی و رفتارهای بین فردی، به ویژه در بین اعضای خانواده و سایرگروه های اولیه که برفرآیند رشد مؤثرند.

5-تطابق بهینه ٔ فرد با محیط، به ویژه در خانواده، محیط های آموزشی، شغلی و اجتماعی که به سلامت، نشاط و رشد مداوم انسان مربوط می شود.

روان شناس مشاوره، به عنوان یک متخصص، با استفاده از دانش خود درباره ٔ رفتار انسان، به مردمی که در شرایط گوناگون قرار دارند، کمک می کند. روان شناس مشاوره به مشاوره ٔ فردی و گروهی در زمینه های مختلف از قبیل طرح ریزی تحصیلی و شغلی، حل مسائل شخصی و تصمیم گیری، مشکلات خانوادگی و سایر فعالیت هایی می پردازد که به «پربارسازی» رشد و کارایی شخص مربوطند. روان شناسی مشاوره همچنین بر پیش گیری، رفع و درمان موانع رشد شخصی تأکید می ورزد؛ موانعی که در برابر تعامل فردبا محیط وجود دارند.

 انواع مشاوره

 از دیدگاه های مختلف مشاوره به انواع متفاوتی تقسیم می شود. چنانچه موضوع مشاوره ٔ مورد نظر قرار گیرد ،انواع مشاوره عبارتند از :

– مشاوره تحصیلی

– مشاوره شغلی

– مشاوره ٔ سازشی یا شخصی

– مشاورهٔ خانواده و ازدواج

– مشاوره ٔ اجتماعی و مشاوره های تخصصی نظیر مشاوره ٔحقوقی و پزشکی

در انواع مشاوره های فوق، ملاک تقسیم، موضوع مشاوره است که می تواند تحصیلی، شغلی، روانی، خانوادگی، و مواردی دیگر باشد. در تقسیم بندی از نوعی دیگر، تعداد مطرح می شود؛ چنانچه هم مشاوره و هم مراجع یک نفر باشد، مشاوره فردی است و در صورتی که تعداد بیش از یک نفر باشد مشاوره گروهی است.

مشاوره فردی از نظر روش اجرا به سه نوع مستقیم، غیر مستقیم، و انتخابی تقسیم می شود و مشاورهٔ گروهی از نظر تعداد مشاور و مراجع سه حالت دارد:

1-مشاوره یک نفر و مراجع چند نفر : در این نوع مشاوره، چند نفر مراجع که دارای مشکل یا علایق مشابهی هستند، به وسیله ٔ یک نفرمورد مشاوره قرار می گیرند.

2- مشاوره چند نفر و مراجع یک نفر: در این حالت، چند نفر مشاور در حل مشکل به یک مراجع کمک می کنند. این نوع مشاوره بیشتر در کارهای اداری، اجتماعی و سیاسی مورد استفاده واقع می شود. حالتی که رئیس جمهوری از مشاوران زیادی در امور مملکتی استفاده می کند، یا رئیس یک مؤسسه، از مشاوره ٔ تعدادی کارشناس در اداره ٔ آن مؤسسه بهره می گیرد، از این نوع است.

3-مشاور چند نفر و مراجع چند نفر: این نوع مشاوره، کمتر کاربرد دارد ولی در موارد مشکلات حادّ اتفاق می افتد. هر گاه هیأت دولت در مقابل یک مشکل حاد- نظیر مسائل اقتصادی یا دفاعی- متخصصانی را برای مشاوره دعوت می کنند، حالتی از این نوع مشاوره است. حالت دیگر این نوع مشاوره، وضعیتی است که پدر، مادر و تعدادی از اعضای خانواده، در مقابل ناسازگاری کودکشان، از شورایی از متخصصان روانی و تعلیم و تربیت، خواستار نظر جمعی آنان می شوند. این گروه، با یکدیگر به مشاوره می نشینند تا در جهت سازگاری کودک، به اعضای خانواده کمک کنند. درباره ٔ انواع مشاوره، در بخش روش ها و فنون راهنمایی و مشاوره به تفصیل بحث خواهد شد.

بازگشت به فهرست  کلی اصول و فنون راهنمایی و مشاوره

مهکام مجله اینترنتی آموزش خانواده سبز ایرانی