دزدی کودکان – آیا بچه من دزد است ؟ تربیت کودک

دزدی کودکان

بسیاری از والدین که به تربیت کودک خود حساس هستند می بینند که فرزندشان وسایل دیگران را بدون اجازه و یا حتی یواشکی بر می دارند و سعی می کنند آنرا برای خودش نگه دارد . پدر و مادر خانواده نگران می شود و از خود می پرسد که :

آیا بچه من دزد است ؟

با دزدی کردن کودکمان چه کنیم ؟

آن شب که از مهمانی برگشتیم دیدم در دست دخترم که خوابش برده بود یک کیسه ی پلاستیکی مشکی است!

وقتی آن را باز کردم دیدم کلید خانه ی میزبان،عروسک بچه ی آنها و همین طور تلفن همراه آن ها را برداشته است.یک بار هم که از مدرسه برگشت مداد زیبایی در کیفش بود که از وسایل همکلاسی اش برداشته بود!

یعنی باور کنم که او دزدی کرده است ؟ چطور ممکن است ؟
چرا کودکم وسایل دیگران را بر می دارد ؟
آسیب های این کار برای کودکم چیست ؟
آیا همه کودکان این کار را انجام می دهند ؟
چه طور می توانم جلوی این کار را بگیرم ؟
آیا ممکن است دزدی کردن برایش عادت شود ؟

عجله نکنید! به بچه تان تهمت نزنید !

بچه ی شما دزد نیست! با این تصور که او دزد است به موضوع نگاه نکنید.

برداشتن وسایل دیگران بدون اجازه مانند بسیاری از رفتار های دیگر کودک تا حدودی طبیعی است.

اصولا مفهومی به نام دزدی برای کودکان تا سنین خاصی شناخته شده نیست! بنابراین اگر کودک سه ساله ای وسیله ای را بدون اجازه برداشته و نگه داشته است نمی توان کار او را دزدی نامید.

رشد این مفهوم در ذهن کودکان به آهستگی و پس از شکل گیری حس مالکیت در آنها اتفاق می افتد. در اوایل کودکی او هنوز نمی داند استفاده از وسایل توسط افراد مختلف و مالکیت هر کدام از آنها و در یک کلام حریم خصوصی اشخاص به چه معناست!

بنابراین نباید به کودکان خود اتهام بزنیم و آنها را تنبیه کنیم، چرا که ممکن است سخت گیری و تنبیه نابه جا عاملی برای به انحراف کشاندن آنها باشد.تا قبل از پنج سالگی، گاهی کودک، چیزی را که مال خودش نیست و از آن خوشش آمده بر میدارد بدون این که بداند این کار درست نیست.

البته در بعضی از کودکان برداشتن مخفیانه ی وسایل مادر امری رایج است و علت عمده آن روابط نا مطلوب مادر با فرزند است. معمولا در این گونه موارد،کودک واکنش پرخاشگرانه ای نسبت به مادر دارد اما دزدی هایی که درمدرسه اتفاق می افتد احتمالا به علت تاثیرپذیری از گروه همسالان است.

کودکان دبستانی گاهی اوقات نمی توانند رفتار خود را کنترل کنندو چنین کاری را انجام می دهند با این که می دانند کار درستی نیست! بزرگ تر شدن کودک و آشنا شدن او با مفاهیم عمیق تر همچون: مالکیت،اجازه گرفتن،رعایت حقوق دیگران،حفظ حریم خصوصی افراد و…

آنها را آگاه تر می سازد و از این به بعد است که اگر او آگاهانه و مغرضانه اقدام به چنین کاری بکند باید آن را جدی گرفت و حتما انگیزه ها و ریشه های آن را پیدا کرد. پیش از هر گونه  برخورد با کودکی که دزدی می کند باید دلایل روانشناختی کار او را شناسایی و بررسی کرد.

در خانواده های زیر چنین رفتارهایی در کودکان بیشتر به چشم می خورد:

خانواده هایی با رفتارهای طرد کننده و غیر صمیمی
خانواده های طلاق
خانواده های تک سرپرست
خانواده هایی که از مشکلات اقتصادی رنج می برند

چه عواملی باعث می شود که کودک دست به دزدی بزند ؟

• ناآگاهی کودک به مفهوم دزدی
• نیاز به ابراز وجود و جلب توجه
• انتقام گرفتن
• کسب قدرت
• فقر
• نشان دادن خشم و نفرت
• اعتراض به وضعیتی که در آن قرار دارد و یا مشکلی که از آن رنج می برد.

نکاتی که والدین در رابطه با دزدی کودکان باید رعایت کنند :

هرگز به او برچسب «دزد» نزنید و او را به این صفت نخوانید.
با آگاه شدن از این کار او احساساتی نشوید و از سر احساسات آنی واکنش نشان ندهید.
او را بازجویی و سوال پیچ نکنید! ممکن است خود او هم نداند چرا این کار را کرده است!
مچ گیری نکنید و برایش دام نگذارید تا در حین«دزدی»او را غافلگیرکنید،این کار عواقب بسیار بدی دارد.
آبرویش را نبرید و شخصیت او را تخریب نکنید. به بهانه ی راهنمایی گرفتن از دیگران عمل او را برای دیگران بازگو نکنید .
ازتنبیه های فوری و شدید خوداری کنید.
نصیحت  نکنید.
به شخصیت او بی احترامی و اهانت نکنید.
جروبحث را ترک کنید! چون بی اثر است.
در حضور او از شیوه های ماهرانه ی دزدی و احتمالا از هوش بالای بعضی از دزدان با شگفتی تعریف نکنید.

والدین در مقابل دزدی کودکان چه باید بکنند ؟
نیازهایش را بشناسید

فرصت مناسبی را به شناسایی نیاز های او اختصاص دهید.

به جای آنکه بگویید:

مگر تو چه کم و کسری داری که این کار را می کنی ؟ می توانید بگویید : دوست دارم در یک فرصت مناسب با هم بنشینیم و مسائل مختلفمان را مرور و بررسی کنیم ، تو چه زمانی را پیشنهاد می کنی ؟

به او مسئولیت بدهید و تشویق کنید تا در فعالیت های اجتماعی شرکت کند.

مثلا به جای آن که بگویید: آدمی که دزدی می کند جایی در بین دیگران ندارد و هیچ کس او را نمی پذیرد. می توانید بگویید: فکر می کنم تو مسئولیت پذیر هستی و می توانی بخشی از برنامه های مدرسه یا مسجد محله را به عهده بگیری ، ما هم به تو کمک می کنیم.

با او منطقی برخورد کنید.

مثلا به جای آن که بگویید چشمم روشن! از چه کسی این کارهای زشت را یاد گرفته ای ؟ می توانید بگویید: این دفترچه که توی کیف توست مال دوستت است. باید به او برگردانی! و هنگام ادای این جمله لحنی جدی و قاطع اما بدون سرزنش داشته باشید.

اگر برای حفظ آبرویش در نزد شما به انکار موضوع  پرداخت  قبول نکنید ولی او را دروغگو نخوانید بلکه با همان قاطعیت ، جمله ی خود را تکرار کنید و اگر لازم شد وسیله برداشته شده را در بیاورید و باز هم با تاکید بگویید: این وسیله را باید به دوستت برگردانی چون مال اوست.

راه حل را برایش شفاف کنید

تا از بن بستی که در آن گرفتار شده نجات پیدا کند. طوری با او صحبت نکنید که مجبور به دروغ گفتن شود. مثلا به جای آنکه بگویید : چرا این کار را کردی؟ هان؟ زود بگو چرا پول های دختر خاله ات را برداشتی؟ می توانید بگویید: پول های دختر خاله ات را هر چه زودتر به او برگردان.

او را تشویق کنید !

تا ضمن  عذر خواهی از اشتباهش پول را برگرداند و اگر برای حفظ آبروی خود توضیحی داد مانع سخن گفتنش نشوید . به او بگویید هر وقت که پول لازم دارد باید موضوع را با شما در میان بگذارد نه این که پول های دیگران را بردارد. مثلا به جای آن که بگویید : همین را می خواستی که آبروی مرا ببری ؟ می توانید بگویید : فکر می کردم هر مساله یا نیازی داشته باشی به خودم می گویی اما حالا دلم گرفته، احساس نا امیدی می کنم.

آگاهی خود را از کاری که انجام داده به گونه ای نشان بدهید که هم اعتمادش  به شما از میان نرود و هم پاسخ های دروغ نگوید. مثلا به جای آن که بگویید: خودم دیدم که داشتی یواشکی کیف برادرت را نگاه می کردی.

می توانید بگویید: پسرم! تو بدون اجازه به کیف برادرت دست زدی! قبلا گفته بودم برای استفاده از وسایل دیگران باید از خودشان اجازه بگیریم، از این کارت خیلی ناراحتم!

آشنایی با احساسات و مشکلات کودکان همان قدر که به حساسیت و دقت نظر نیازمند است، لذت و شادی نیز به همراه دارد.

کودکان،دنیایی پاک و بی آلایش دارند و آینه ی شفاف وجود خودند. مهم ترین گامی که در مسیر تربیت فرزند باید برداریم این است که از وضعیت جسمانی و روانی کودک آگاه باشیم و دلایل بروز احساسات و رفتار های او را بدانیم.

اگر پدر و مادر با عشق و علاقه به دنیای پاک و شیرین کودک بنگرند و با احساسی خوشایند به جزئیات رفتار او دقت کنند، خواهند توانست بستری مناسب برای رشد او فراهم آورند. این دقت سبب می شود پیش از آنکه یک اختلال یا ناهنجاری در وجود او به تثبیت برسد به موقع شناسایی و برطرف شود.

مهکام مجله اینترنتی آموزش خانواده موفق – تربیت کودک و فرزند

منبع :موسسه خدمات مشاوره ای جوانان و پژوهش های اجتماعی آستان قدس رضوی و nahad.sums.ac.ir