"> اختلال حركت كلیشه ای و تکراری - مشاوره آنلاین مهکام
مشاوره آنلاین مهکام

اختلال حركت كلیشه ای و تکراری

اختلال حركت كلیشه ای چیست ؟ چه ملاک هایی برای تشخیص این اختلال وجود دارد ؟ این نوع اختلال چه تفاوتی با کارهای تکراری که خیلی از مردم انجام می دهند چیست ؟

اختلال حركت كلیشه ای و تکراری

اختلال حركت كلیشه ای و تکراری

اختلال حرکت کلیشه ای

مشخصه ی اصلی ” اختلال حرکت کلیشه ای ” (stereotypic movement disorder) عبارت است از حرکات تکراری ، ظاهرا انگیزه دار ، و بی هدف و بی فایده ، مثل تکان دادن دست به حالت ” بای بای ” اما از بالا به پایین ، زدن سر خود به دیوار یا اشیای دیگر، به جلو و عقب تکان دادن بدن خود.

این رفتارها می توانند مشکل زا باشند زیرا ممکن است به خود-آسیبی ( صدمه یا جراحت وارد کردن به خود) منجر شوند، بر سلامت عمومی فرد تاثیر منفی بگذارند، دیگران به فرد انگ بزنند ( استیگما ) ، یادگیری مهارت های جدید را مختل کنند، و در اجرای مهارت های موجود اختلال به وجود آورند.

طبق تعریف DSM-5، اختلال حرکت کلیشه ای عبارت است از حرکاتی استریوتیپیک که عملکرد معمولی و عادی فرد را مختل میکنند یا اگر جلوی آنها گرفته نشود، ممکن است فرد به خودش آسیب برساند.

ملاکهای تشخیصی اختلال حرکت کلیشه ای

معیار A:
در اختلال حركت كلیشه ای فرد حرکاتی انجام میدهد که به نظر میرسد مجبور است انجام دهد اما ظاهرا کاربرد خاصی ندارند یا برای هدف خاصی انجام نمی شوند:

مثلا، دستش را به صورت دست دادن با دیگران یا به حالت بای بای کردن تکان میدهد، اما منظورش سلام یا خداحافظی با کسی نیست، سرش را به این طرف و آن طرف تکان میدهد بدون آنکه منظورش “نه” گفتن باشد، سرش را به دیوار می کوبد بدون آنکه از چیزی ناراحت باشد، دست یا بدن خود را گاز میگیرد بدون آنکه هدفی داشته باشد.

پیشنهاد مطالعه:  تاریخچه اختلال بیماری اوتیسم

معیار B:
رفتار حرکتی تکراری در فعالیت اجتماعی، تحصیلی، یا سایر فعالیت ها تداخل ایجاد میکند و ممکن است به خود-جرحی منجر شود.

معیار C:
سمپتوم ها در اوایل دوره ی رشدی(خردسالی و اوایل کودکی) آغاز شده اند.

معیار D:
حرکت استریوتیپیک (کلیشه ای) فرد را نمیتوان به تاثیر فیزیولوژیک نسبت داد و یک اختلال عصبی-رشدی یا اختلال ذهنی دیگر (مثلا، اختلال مو-کندن ، اختلال وسواسی-اجباری) توضیح بهتری برای آن نیست.

تفاوت اختلال حرکت کلیشه ای با سایر حرکات و رفتارهای فیزیکی تکراری

رفتارهای کلیشه ای در بیماری اختلال حركت كلیشه ای با تعدادی از رفتارهای مشابه تفاوت دارند.

رفتارهای اجباری (کامپالژن) در اختلال وسواسی-اجباری ممکن است حرکاتی کلیشه ای به نظر برسند. اما بین آنها دو تفاوت وجود دارد:

١.رفتارهای اجباری معمولا پیچیده تر از رفتارهای کلیشه ای هستند.
٢. رفتارهای اجباری هدفمند هستند.

رفتارهای اجباری برای کاهش اضطراب ناشی از یک فکر وسواسی انجام می شوند و معمولا قوانین سفت و سختی دارند(مثلا، اول باید دست چپ را ٢٠ بار بشویم، و بعد، باید دست راستم را ٢٠ بار بشویم).

رفتار مو-کندن (hair-pulling) نیز باید از حرکات کلیشه ای تفکیک شود. طبق تعریف، رفتار مو-کندن فقط به کندن مو اشاره دارد، و هرچند ممکن است از لحاظ تکراری بودن مشابه باشد، انگیزه داشته باشد، و به خود-آسیبی منجر شود، نمیتوان آن را حرکت کلیشه ای دانست.

خود-آسیب رسانی ناشی از اختلالات شخصیت، اختلالات خلقی، و اختلالات سایکوتیک نیز باید از اختلال حرکت کلیشه ای تفکیک شوند.

خود آسیب رسانی در اختلال حرکت کلیشه ای با حرکات تکراری و انگیزه دار مرتبط است.

پیشنهاد مطالعه:  چطور بفهمیم کودکمان دچار اوتیسم است ؟ براساس تحقیق علمی

خود آسیب رسانی در سایر اختلالات روانی با حرکت مرتبط نیست، بلکه با شخص زدایی، با طرز فکر و شناخت ها، و با احساساتی که فرد نسبت به خودش دارد مرتبط است.

(گنجی، مهدی(١٣٩٣). آسیب شناسی روانی DSM-5. تهران: انتشارات ساوالان.

داروهای SSRI نشان داده اند که در درمان اختلالات حرکت کلیشه ای تا اندازه ای موثر واقع می شوند.

از داروهای آنتی سایکوتیک نیز زیاد استقاده می شود اما شواهد تایید کننده ی اثر بخشی آنها اندک هستند. همچنین، تعداد عوارض جانبی آنها بسیار زیاد است.

بلوکه کننده های گیرنده های اوپیود(مثلا، نالتروکسون) نیز برای درمان رفتارهای “خود-آسیب رسانی” تا اندازه ای مفید واقع می شوند.

برای درمان حرکات کلیشه ای و رفتارهای خود-آسیب رسانی از انواع روان درمانی های “رفتارگرا” استفاده شده است.

چون اکثر حرکات کلیشه ای به طور اتوماتیک تقویت(reinforce) می شوند، تلاش می شود این رفتارها تقویت نشوند و در عوض، سایر رفتارها تقویت شوند، و همچنین، این رفتارها را میتوان تنبیه(punishment) کرد و به این ترتیب، از فراوانی این رفتارها، حداقل به طور موقت، کاست.

تا به امروز ، بهترین نوع درمان برای رفتارهای کلیشه ای شیوه رفتار درمانی بوده است.

منبع : mehrvarziautism.ir

about

مطالب مفید

مدیریت وب سایت مهکام ، مجله اینترنتی آموزش خانواده را آقای حسن رامشینی به عهده دارند . ایشان در کنار مشاوره روانشناسی با جمعی دیگر از بهترین روانشناسان و مشاوران کشور به طور ضمنی به غنای این وب سایت کمک می کنند تا بتوانند مهکام را تبدیل به مرجعی برای رفع مشکلات و مسائل مربوط به روان انسانها نمایند.

×