تکنیک وقفه ی کوتاه مدت – مقابله با بدرفتاری کودکان

تکنیک وقفه ی کوتاه مدت (Time out technique ) – مقابله با بدرفتاری کودکان و نوجوانان – آیا شما هم از بدرفتاری های فرزندتان خسته شده اید پس با ما همراه باشید.

تکنیک وقفه ی کوتاه مدت (Time out technique )

رفتار درمانگران اعتقاد دارند نتایجی که انجام هر رفتار به بار می آورد در تداوم و یا از بین رفتن آن رفتار نقش دارد .

به عبارت دیگر رفتاری که منجر به نتیجه ی مثبت می شود تقویت شده و احتمال رخ دادن آن در آینده افزایش می یابد در حالی که رفتاری که منجر به نتیجه ی منفی می گردد از میزان انجام آن کاسته شده و یا از بین می رود.

بی اف اسکینر که یکی از ابداع کنندگان رفتار درمانی است اعتقاد دارد که در جامعه حالت تنبیه یکی از شایعترین وسایل کنترل رفتار است.

پیشنهاد مطالعه:5 راهکار برای افزایش هیجان شادی در فرزندان

اگرچه اسکینر با استفاده از حالت تنبیه در جامعه و در جریان رفتار درمانی مخالف است اما بر روی این موضوع تاکید می شود که امروزه در موقعیت های مختلف زندگی اکثر اشخاص از حالت تنبیه برای کنترل رفتار استفاده می کنند.

رفتار درمانگران تکنیک های وقفه ی کوتاه مدت و جریمه ی پاسخ را در طبقه ای از روش های تنبیهی که به اصطلاح روش های تنبیه منفی نامیده می گردند قرار می دهند .

رفتار درمانگران اعتقاد دارند با در نظر گرفتن اصول اخلاقی و رعایت کامل اصول اجرای این تکنیک ها می توان از آنها برای ایجاد تغییرات رفتاری بخصوص برای مقابله با انواعی از اختلالات رفتاری کودکان و نوجوانان ( مانند اختلال سلوکConduct disorder ) استفاده نمود .

پیشنهاد مطالعه:محیط ، زمینه ساز بروز انحرافات جنسی در کودکان و نوجوانان

تفاوت در تنبیه منفی و تنبیه مثبت

رفتار درمانگران حالت تنبیه منفی (Negative punishment ) را از حالت تنبیه مثبت (Positive punishment ) جدا می کنند.

به نظر آنان در حالت تنبیه مثبت ارایه ی محرکی ناخوشایند موجب می شود شدت انجام رفتار ناخوشایند کاهش یابد .

در حالی که در حالت تنبیه منفی شخص از محیطی که حالت تقویت کنندگی زیادی دارد بیرون آورده می شود و یا در نوع دیگری از روش تنبیه منفی محرکی که برای شخص خوشایند است از دسترس وی خارج می گردد .

در نتیجه ی اجرای روش های تنبیه مثبت و منفی می توان انتظار داشت که میزان انجام رفتار های ناخوشایند کاهش یابد.

رفتار درمانگران اعتقاد دارند برای آنکه تنبیه منفی موثر واقع شود محرکی که از دسترس شخص خارج می شود باید برای شخص خوشایند باشد . همچینن شخص باید از دور شدن آن محرک ناراحت گردد .

تکنیکهای رفتاری وقفه ی کوتاه مدت و جریمه ی پاسخ در طبقه ی روش های رفتاری تنبیه منفی قرار دارند.

رفتار درمانگران اعتقاد دارند از تکنیک های وقفه ی کوتاه مدت و جریمه ی پاسخ می توان در محیط های درمانی و آموزشی برای ضعیف نمودن رفتارهای شدیدا آزار دهنده مانند رفتارهای پرخاشگرانه و خشونت آمیز استفاده نمود .

همچینن به نظر آنان روش اجرای تکنیک های وقفه ی کوتاه مدت و جریمه ی پاسخ را می توان به والدین آموزش داد تا والدین بتوانند از این تکنیک ها برای کاهش مشکلات رفتاری کودکانشان بخصوص مشکلاتی که در ارتباط با عدم کنترل حالت خشم و یا حالتهای خود آزاری می باشد استفاده نمایند .

معمولا تکنیک رفتاری وقفه کوتاه مدت شامل برداشتن موقت شخص از محیطی است که در آن محیط وی به تقویت کننده های مثبت دسترسی دارد .

به عبارت دیگر با اجرای تکنیک رفتاری وقفه کوتاه مدت زمانی که شخص رفتار نامناسبی را انجام می دهد وی فرصت بدست آوردن تقویت کنندگان مثبت را از دست می دهد .

پیشنهاد مطالعه:گریه کردن ، نق زدن و کج خلقی کودکان

شیوه های اجرای تکنیک وقفه ی کوتاه مدت

شیوه های اجرای تکنیک وقفه ی کوتاه مدت مختلف است . در یکی از این شیوه ها زمانی که شخص رفتار نامناسبی ( مانند رفتار خشونت بار) انجام می دهد از محیطی را که در آن به بسیاری از تقویت کننده های مثبت دسترسی دارد بیرون برده می شود و به محیطی که تقویت کننده های مثبت وجود ندارد یا تنها چند تقویت کننده ی مثبت وجود دارد آورده می شود .

برای نمونه به هنگام اجرای تکنیک رفتاری وقفه ی کوتاه مدت از دانش آموزی که رفتار خشونت آمیزی در کلاس درس دارد امکان دارد خواسته شود تا از محیط کلاس خارج شود و در یک اتاق برای چند دقیقه بماند.

اتاقی که برای اجرای تکنیک رفتاری وقفه ی کوتاه مدت در نظر گرفته می شود باید دارای تهویه ی هوای مناسب باشد ، نور کافی داشته باشد و حالت راحتی مناسبی داشته باشد ولی در عین حال نباستی در این اتاق منابع تقویت کننده ی مثبت ( مانند وسایل سرگرم کننده ) وجود داشته باشد.

بهتر است دیوارها و کف این اتاق ها دارای پوشش های ایمنی باشند تا شخصی که در این اتاق ها قرارمی گیرند نتوانند به خود آسیبی را وارد نمایند .

همچنین باید دوربین های مدار بسته در این اتاق وصل شده باشند تا در صورتی که خطری متوجه شخص گردد به کمک او شتافته شود.

از نکات دیگری که در جریان اجرای تکنیک رفتاری وقفه ی کوتاه مدت باید آن را رعایت نمود عدم اقامت شخص برای بیشتر از چند دقیقه در اتاق مخصوصی است که برای اجرای این تکنیک در نظر گرفته شده است .

علت این موضوع آن است که اثبات گردیده که قرار دادن طولانی مدت شخص در این اتاق ها لزوما میزان انجام رفتار نامطلوب شخص را در آینده به میزان زیادتر از اقامت کوتاه مدت کاهش نمی دهد و اقامت طولانی تنها می تواند به آزار دیدن بیشتر شخص منجر شود.

در محیطهای آموزشی تکنیک رفتاری وقفه ی کوتاه مدت را می توان به شیوه های دیگری نیز اجرا نمود در یکی از این شیو ه ها از دانش آموزی که رفتار نامناسبی ( مانند رفتار خشونت آمیز) را انجام داده خواسته می شود به گوشه ای از کلاس رفته و در آنجا به مدت کوتاهی بماند.

یکی از اشکالات این شیوه از اجرای تکنیک رفتاری وقفه ی کوتاه مدت آن است که امکان دارد سایر دانش آموزان با برخی از رفتارهای خود ( مانند رفتار خندیدن ) سبب تداوم رفتار نامناسب دانش آموز در آینده گردند.

یکی دیگر از شیوه های اجرای تکنیک رفتاری وقفه ی کوتاه مدت در محیطهای آموزشی به این صورت است که دانش آموزی که رفتار نامناسبی را انجام داده است گفته می شود که به بیرون از کلاس رفته و در راهرو بایستد .

اگرچه این شیوه از اجرا بسیار مورد استفاده قرار می گیرد اما اشکال عمده ی اجرای تکنیک رفتاری وقفه ی کوتاه مدت به این شیوه آن است که قرار گرفتن در راهرو بطور معمول می تواند همراه با دریافت بسیاری تقویت کننده های مثبت ( مانند دسترسی به روزنامه های دیواری و پوسترها ) باشد.

 

نکات مورد توجه در تکنیک وقفه ی کوتاه مدت

توجه به نکات زیر در اجرای تکنیک وقفه کوتاه مدت می تواند سبب کارآمدی بیشتر استفاده از این تکنیک گردد:

الف-فرایند اجرای تکنیک رفتاری وقفه ی کوتاه مدت باید شامل انتقال شخص از محیطی که در آن شخص از محرکهای تقویت کننده ی زیادی بر خوردار است به محیطی که در آن شخص از دریافت بسیاری از محرکهای تقویت کننده محروم است باشد.

اگر میزان دریافت محرکهای تقویت کننده در محیط جدید به اندازه یا بزرگتر از محیط قبلی باشد اجرای این تکنیک تنها سبب کاهش میزان رفتار نامناسب نخواهد شد بلکه امکان دارد سبب تقویت رفتار نامطلوب نیز گردد.

ب-تکنیک رفتاری وقفه کوتاه مدت دادن باید بلافاصله بعد از ظاهر شدن رفتارنامناسب بکار برده شود. بوجود آمدن تاخیر در اجرای این تکنیک منجر به کاهش میزان اثر بخشی آن می شود.

ج – برای اتمام اجرای تکنیک رفتاری وقفه کوتاه مدت لازم است که زمان در نظر گرفته شده برای محرومیت از دریافت تقویت کنندگان مثبت که کوتاه مدت (معمولا ۲ الی ۱۰ دقیقه ) است سپری شود.

د-فرایند اجرای تکنیک رفتاری وقفه کوتاه مدت باید قبل از اجرا به شخص توضیح داده شود . این عمل می تواند سبب شود که نتایج احتمالی انجام رفتار نامناسب برای شخص روشن تر شود و در نتیجه میزان انجام رفتار ناخوشایند در آینده کاهش یابد.

در برخی از شیوه های اجرای تکنیک رفتاری وقفه کوتاه مدت که در محیطهای آموزشی اجرا می شود دانش آموزی که رفتار نامناسبی ( مانند رفتارهای پرخاشگرانه ) را انجام داده است.

بر خلاف سایر شیوه ها به جای بیرون رفتن از کلاس در کلاس می ماند ولی فرصتها را برای بدست آوردن برخی از تقویت کننده های مثبت در محیط کلاس ( مانند توجه یا تشویق معلم ) را از دست می دهد .

ادامه مطلب در: تکنیک جریمه پاسخ (Response cost )

جهت آشنایی بیشتر با تکنیک های فرزندپروری کلیک کنید.